Anita Gimpelson is op de vlucht voor het geweld in Oekraïne. Esther Smolders volgde de reis van de Hanze-student door het overrompelde land zo goed en zo kwaad als het kon.
Maandag 21 februari 2021.
Anita Gimpelson plaatst een filmpje van Charkiv op Instagram. Nadat de student Marketing Management haar scriptie op de Hanze had ingeleverd, was ze naar haar vaderland vertrokken. Wat ze niet wist: over drie dagen zou Charkiv één van de doelwitten zijn van het Russische leger dat op die dag de aanval op Oekraïne opende. Maar deze maandag was Oost-Oekraïense stad nog gewoon Anita’s beautiful Kharkiv.
Donderdag 24 februari, vijf uur ’s ochtends.
Rusland is net begonnen met de invasie als Anita wakker wordt van het geluid van bommen. Als Anita beseft wat er aan de hand is, maakt ze haar zus wakker. De twee zussen pakken hun koffers, rapen zoveel mogelijk spullen bij elkaar en bellen vrienden en familie.
Slapen doen Anita en haar zus in de auto
‘We wilden eerst zeker weten of zij veilig waren’, vertelt Anita aan de telefoon (waarmee ik haar na meerdere keren proberen wist te bereiken, ES).
Een bombardement! Ja, dat wisten ze meteen en dat betekende dat ze op zoek moesten naar een schuilplaats. ‘We waren in shock. Het was zo moeilijk te begrijpen en om te bedenken wat we moesten doen.’
Donderdagavond
’s Avonds vertrokken Anita en haar zus naar de parkeergarage onder hun woning in het centrum. Het verblijf zal anderhalve dag als schuilplaats dienen. Slapen doen ze in de auto. ‘We moesten onszelf goed bedekken met dekens voor het geval dat de bombardementen het glas van auto kapot zouden maken.’
De parkeergarage is druk bezet. Kinderen spelen oorlogje en sluiten vriendschappen terwijl buiten de gevechten steeds dichterbij komen. ‘Het was obscuur, spelende kinderen op plekken waar bommen kunnen vallen. Maar kinderen snappen natuurlijk niet wat er aan de hand is.’
De weg naar het westen is lang en niet veilig
Het geluid van de oorlog is steeds duidelijker te horen en wordt almaar heftiger. Voor Anita kan dit alleen maar betekenen dat het Russische leger het centrum nadert en dat de garage waar ze verblijft in gevaar is. Anita vindt dat ze weg moeten, omdat ze anders vast zullen zitten in Charkiv. Haar zus denkt daar anders over.
Vrijdag 25 februari, acht uur ’s avonds
Anita’s zus is overstag. Het wordt té gevaarlijk. Ze gaan, weg uit Charkiv. Naar het westen van Oekraïne, waar het veiliger is. Maar de weg naar het westen is lang en met z’n tweeën op pad gaan is niet veilig. ‘Het is een lange en gevaarlijke rit, dus we moesten een man vinden die met ons mee kon gaan’, vertelt Anita. Die man vinden ze in de ex-vriend van Anita’s zus.
We zeiden dat ze de auto moesten pakken en onze vrienden moesten ophalen
Uiteindelijk lukt het hen om Poltava te bereiken, een stad zo’n 150 kilometer ten westen van Charkiv. Veel familie en vrienden zitten nog in Charkiv en Anita wil dat zij ook naar veilig gebied komen. Anita weet dat haar familie over een auto beschikt.
‘We hebben gezegd dat ze de auto moesten pakken en onze vrienden moesten ophalen.’
De familieleden en vrienden die dat advies opvolgen weten in de uren daarna Poltava te bereiken. Samen zullen ze verder reizen.
Zaterdag 26 februari, ’s ochtends
Na een nacht in Poltava hervatten ze de tocht naar het westen. Er zijn nieuwe banden nodig, maar alle winkels zijn dicht en olie is schaars. Zelfs als ze alles kunnen vinden blijft het lastig: veel wegen zijn onbegaanbaar. Ze slagen erin alle benodigdheden te vinden en rijden door naar Kirovohrad, 250 kilometer ten Zuidwesten van Poltova. In Kirovohrad brengen ze de nacht door.
In het hotel moeten al snel naar de kelder om opnieuw te schuilen voor de bommen. Maar Anita heeft 200 euro betaald voor een kamer en ze kan wel een goed bed gebruiken. Haar zus en zij gaan naar hun slaapkamer. ‘Bommen, sirenes, wat maakt het uit. We zijn het wel gewend nu.’
Of je nou geld hebt of niet, er is gewoon niet genoeg ruimte voor iedereen
Zondag 27 februari
Het reisdoel is Uman, 170 kilometer, nog steeds naar het westen. Vanaf daar zullen ze koers zetten naar de grens met Roemenië.
Later die dag laat Anita weer van zich horen. Met haar familie en vrienden zijn ze op weg, van Uman naar Tsjernivtsi, vanaf daar is het slechts 45 kilometer van de Roemeense grens. Daar zullen ze zich voegen bij een massa op de vlucht geslagen Oekraïeners.
‘Alles is vol. Of je nou geld hebt of niet, er is gewoon niet genoeg ruimte voor iedereen.’
Of ze de Roemeense grens oversteken is nog maar de vraag: de wegen in de richting van de grenzen zijn druk bezet, overal staan lange files. En dan? Het is de volgende grote vraag waar Anita zal komen te staan. ‘Wat moeten we als we de grens over zijn?’
