Ja, ik heb zo’n week. Zo’n week waarin ik mezelf een pechvogel voel. Zo’n week waarin negatieve emoties centraal staan. Dagenlang de angst om dat tentamen niet te halen, waardoor ik mijn diploma in juli niet in handen krijg. Verdriet omdat ik me niet voel zoals ik me normaal voel. Een schuldgevoel, omdat ik niet de energie heb om te knallen voor mijn afstudeeronderzoek, omdat ik nog zoveel moet doen. De druppel die de emmer doet overlopen levert me boosheid op: mijn fiets is weg, gejat. Hij stond gewoon voor m’n huis.
Het lijkt ideaal om het leven vierentwintig-zeven positief te zijn. Om positieve emoties, zoals vreugde, geluk en voldoening, centraal te stellen. Negatieve emoties horen toch niet thuis in die positieve manier van leven die ik nastreef?
De verhouding tussen negatieve emoties en positieve emoties is 14:1. Er zijn veel meer negatieve dan positieve emoties. Door de positieve psychologie is er meer aandacht gekomen voor de positieve emoties.
Negatieve emoties leiden tot de fight-or-flight-respons: vechten of vluchten, aanvallen of wegrennen. Op zulke momenten denken we niet aan alternatieve gedragingen. Dat is maar goed ook. Als ik oog in oog sta met de dief van mijn fiets, kan ik maar beter meteen actie ondernemen. (En hij trouwens ook!)
Positieve emoties hebben geen onmiddellijke functie voor het overleven. Wel vergroten ze de kans daarop, doordat ze ruimte geven voor een groter handelingsrepertoire.
Dit onderscheidt positieve emoties van negatieve emoties. Ik merk dat de negatieve emoties mijn aandacht vernauwen: ze beperken het aantal handelsmogelijkheden. Omdat ik deze week in negatieve emoties blijf hangen, kom ik in een negatieve spiraal. Positieve emoties kunnen die spiraal doorbreken. Ik vergelijk het met een trechter: negatieve emoties zorgen dat ik steeds verder de trechter in zak. Er ontstaat een neerwaartse spiraal, terwijl positieve emoties ervoor zorgen dat ik steeds meer uit de trechter kom en in een positieve spiraal terecht kom.
Probeer het zelf maar eens. Denk eens na over de positieve dingen om je heen. Het maakt niet uit waar je bent. Wat gaat er goed in je leven? Waar ben ik dankbaar voor? Hoe helpt dit mij of hoe helpt dit anderen? Geniet van dat gevoel. Zet nu de knop even uit en vraag aan jezelf: wat gaat er niet goed in mijn leven? Wat zou er anders moeten gaan? Waarom lukt dat niet? Welke emoties krijgen de overhand? Mijn positieve knop staat inmiddels gelukig weer op aan.
De positieve knop op AAN.
