Ik ken Amerika alleen als het Amerika dat m’n beeldscherm me voorschotelt. Voornamelijk groot en idioot. Er worden leuke films gemaakt, bizarre rechtzaken aangespannen, er is extreem nationalisme, je struikelt over Teen Mom’s en ga zo maar door. Of dit representatief is, is dus de vraag, maar het is in ieder geval het beeld van Amerika dat ik en de anderen meekrijgen.
In die grootse meeslependheid valt me één ding altijd op. De gezonde dosis zelfverzekerdheid, iets wat we hier waarschijnlijk arrogantie noemen. Voorbeeldje: een jongetje is jarig en wordt vijf jaar. Nadat hij zijn kaarsjes heeft uitgeblazen begint iedereen taart te eten en vraagt oma wat het jongetje later wil worden. I’m going to be a brain surgeon! Iedereen blij, iedereen trots, de jarige voorop.
Nee, dan Nederland. ‘Mama, ik wil hersenchirurg worden!’ ‘Leuk lieverd, dat is wel moeilijk, hoor! Als je maar gelukkig bent.’
Zolang het kind nog jong is, hebben ze nog iets aandoenlijks, die grootse plannen. Maar dan volgt de middelbare school en komt de Nederlandse nuchterheid in sneltreinvaart binnen rijden. Is het wel haalbaar? Moet je per se dat type niveau van de middelbare school doen? Is het met een stapje terug misschien behapbaarder? Tuurlijk, je moet kinderen niet pushen tot iets onmogelijks, maar uitdagen en grenzen verleggen zijn dingen waarvan ze zichzelf leren kennen, zaken waarop ze trots kunnen zijn en waar ze gelukkig van kunnen worden.
Iedereen had die jongen in de klas op de middelbare school. Hij wou arts, rechter, et cetera worden, en in elke klas werden grapjes over hem gemaakt. Waarom drukken we in Nederland ambitie massaal de kop in?
We vinden het ook vaak een tikkeltje arrogant. Het is maar hoe je het bekijkt. Waar komt die terughoudendheid vandaan? Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje, hoe komen we aan dat motto? Mag het wat ambitieuzer? Tuurlijk kan niet iedereen hersenchirurg worden, maar streven naar iets wat je graag wilt doen, is een goed uitgangspunt, toch?
Spruit hier de zesjescultuur uit voort? Ach, als het maar voldoende is, vind ik het best? Waarom is voldoende genoeg als je ook voor goed kunt gaan? Als we vanaf jongs af aan al getemd worden in onze ambities, dan is het niet raar dat er tegen de tijd dat we volwassen zijn vrij weinig van over is.
Dit is, helemaal gratis, de wekelijkse column van Marie van Linschoten, doener, denker en derdejaars Theatervormgeving op Academie Minerva.
