Het aantal studenten dat melding maakt van ongewenst gedrag is de laatste jaren flink gestegen. Van het zogeheten metoo-effect is op de Hanze echter weinig te merken.
‘Negen meldingen in 2019. Natuurlijk zijn het er negen te veel, maar buitensporig… nee’, zegt Sofija de Vries. De vertrouwenspersoon voor studenten van de Hanze heeft haar jaarrapport vorige week op de bus gedaan. De cijfers zijn nog vers.
In 2019 negen meldingen, in 2018 slechts drie en in 2017 zes, allemaal minder dan de veertien van 2016
‘In 2018 hadden we drie meldingen. Je zou dus kunnen zeggen dat er dit jaar een stijging is van driehonderd procent! Maar bij kleine aantallen geven percentages altijd een vertekend beeld. Je kunt beter de concrete aantallen noemen. In 2019 negen, in 2018 drie en in 2017 zes. In 2018 en 2017 kregen we dus mínder meldingen dan in 2019, maar in 2016 en 2015 waren het er juist meer, achtereenvolgens veertien en twaalf meldingen. De aantallen schommelen, van een stijgende lijn kun je volgens mij niet spreken.’
Ongewenst gedrag in het onderwijs
Wereldwijd is het aantal meldingen van seksueel geweld sinds 2017 gestegen met veertien procent. 2017 is het jaar waarin de Amerikaanse filmproducer Harvey Weinstein werd beticht van ernstig seksueel wangedrag en erger. De affaire zette het zoeklicht op allerlei vormen van seksueel geweld en intimidatie. In de hele wereld lieten vrouwen van zich horen onder het motto me too.
‘In het onderwijs komt ongewenst gedrag vaker voor dan in andere sectoren’
De metoo-beweging maakte duidelijk dat seksueel wangedrag zich uitstrekt tot alle sectoren in de samenleving. Ook in het onderwijs is het gedrag niet van de lucht.
‘Jazeker’, zegt De Vries, die inmiddels dertien jaar vertrouwenspersoon is voor meerdere bedrijven en instellingen, ‘in het onderwijs komt ongewenst gedrag vaker voor dan op andere plaatsen.’
Hoe komt dat?
‘Studenten zitten in een afhankelijkheidspositie. Van het oordeel van docenten hangt veel af. Dat alleen al wekt spanning op. Studenten kunnen het gedrag van een docent zelfs als bedreigend ervaren. Zeker als er sprake is van een dreigend conflict.’
De vertrouwenspersoon beperkt zich dus niet tot seksueel wangedrag?
‘O, nee. Ongewenst Gedrag is breder, verbale agressie en onheuse bejegening vallen er bijvoorbeeld ook onder. Maar andere dingen niet. Studenten die bijvoorbeeld te maken hebben met aan de studie gerelateerde conflicten kunnen niet bij mij terecht, die moeten andere wegen bewandelen. Of daar sprake van is probeer ik helder te krijgen in het eerste contact, telefonisch of per mail. Vaak spelen meerdere dingen tegelijkertijd. Het is mijn taak om ze in te delen. Even kijken… die negen meldingen in 2019… vijf keer verbale agressie, twee uit de hand gelopen conflicten en twee meldingen van seksuele intimidatie.’
‘Voor de student is de belangrijkste vraag: hoe zorg ik ervoor dat dit gedrag stopt’
U spreekt over meldingen, wat is het verschil met klachten?
‘Een klacht is wat je noemt een officiële klacht, dat is de laatste stap. Het begint allemaal met een belletje of een mailtje. Dat noemen we trouwens géén melding, maar een eerste contact. In dat eerste contact ga ik na of er aanleiding is voor een gesprek. Want, zoals ik al zei, sommige studenten zijn bij mij aan het verkeerde adres. Zodra studenten langskomen voor een gesprek, registreren we dat als een melding.’
Die negen meldingen zijn dus negen gesprekken, waar gaan die over?
‘Dat is vertrouwelijk, natuurlijk. Ze vinden ook plaats in een vertrouwelijke omgeving, bij ons op kantoor aan de Friesestraatweg. Het is een adviesgesprek. De belangrijkste vraag voor studenten is hoe ze ervoor kunnen zorgen dat het gedrag stopt. Wanneer ze een weg vinden om dat voor elkaar te krijgen, is het doel bereikt. Het kan ook zijn dat de student het nodig vindt om het probleem kenbaar te maken aan de opleiding. Dat kan dan, en dat doen we anoniem.
Die anonimiteit valt weg bij de laatste stap, de officiële klacht. Ik kan de student helpen bij het opstellen van zo’n klacht, maar ik speel geen rol in het verdere proces. Ik ben geen woordvoerster of belangenbehartiger.’
‘Soms denk ik: als ik in jouw schoenen stond, zou ik meteen een officiële klacht indienen’
Waar komt zo’n officiële klacht terecht?
‘De Hanze stelt een klachtencommissie in. Dat is een formele setting, met hoor en wederhoor. Zoiets moet je wel dúrven aangaan. Daarom ben ik bereid om mee te gaan naar de zitting, voor de morele steun. Maar zover komt het eigenlijk nooit, de meeste studenten hebben allang voor die tijd een andere weg gevonden.’
Die laten het erbij zitten?
‘Dat is te negatief geformuleerd. Ze hebben vaak een manier gevonden om dat gedrag te laten stoppen. Dat kan zijn door de dader uit de weg te gaan, maar ook door hem of haar met het gedrag te confronteren. Dat is dapper. Maar ieder kiest daarin z’n eigen aanpak. Soms denk ik: als ik in jouw schoenen stond, zou ik meteen een officiële klacht indienen. Maar dat idee dring ik niet op, in zo’n situatie moet je iets doen waar je zelf voor kiest.’
Wat zal de Hanze nu rapporteren over Ongewenst Gedrag?
‘Simpel: in 2019 negen meldingen en nul klachten. Dat lijkt erg mee te vallen, maar je moet in het achterhoofd houden dat je veel wangedrag dat op of net over de grens gaat, niet in deze cijfers terugziet.’
