De vrouwenemancipatie lijkt behoorlijk geslaagd. Het is maar de vraag of dat ook geldt voor de intiemere terreinen van het leven. Is de dubbele moraal op het gebied van seks nog springlevend? Zijn vrouwen die met veel mannen seks hebben sletten en mannen die vrouwen verslinden stoere players?
Het Groninger Forum lokte vlak voor Internationale Vrouwendag de crème de la crème van het huidige feminisme naar het Hoge Noorden. Sunny Bergman weet met persoonlijke documentaires over haar onzekerheden, twijfels en vragen door te dringen tot de kern van de hardnekkige verschillen tussen mannen en vrouwen. Linda Duits weet als geen ander hoe slecht (mannelijke) wetenschappers en opiniemakers onderzoeken wat jonge meiden beweegt. Asha ten Broeke ontpopt zich als de belangrijkste erfgename van de tweede feministische golf en blijft hameren op de onzinnigheid van vooroordelen. Gespreksleider Myrthe Hilkens, voormalig Tweede Kamerlid en auteur van McSex (over de pornoficatie van onze samenleving), moet ervoor zorgen dat de dames elkaar niet in de haren vliegen.
Myrthe vraagt of we op de goede weg zijn. Hebben vrouwen nu meer vrijheid dan tien jaar geleden? Volgens Sunny zitten we nog altijd vast in het biologische denken over mannen en vrouwen. ‘Mannen zijn promiscue en kunnen het altijd en met iedereen. Vrouwen zijn conservatiever en beducht voor de gevaren van seks.’
Asha ergert zich aan dat biologische denken: ‘Het beeld is meteen een voorschrift. Meisjes moeten mooi, zorgzaam en niet al te beschikbaar zijn. En tijdens de seks denken ze, zoals de Engelse dame uit de beroemde quote: Close your eyes and think of England.’
Linda beaamt het. ‘Voor veel mensen, zeker voor veel jongeren, is seks hetzelfde als penetratie, sterk gericht op de het orgasme van de man. Pijpen en vingeren in het fietsenhok is dus géén seks en penetreren zonder klaarkomen eigenlijk ook niet.’
Asha memoreert dat in seksuele voorlichting de nadruk ligt op de gevaren, niet op het verlangen. ‘Mijn dochter van vijf wilde weten hoe de baby’s in de buik komen. Toen ik dat uitlegde vroeg ze of het pijn deed. Waarop ik vertelde dat als je het maar aan een ter zake kundige persoon overlaat, het zo lekker is dat het je hobby zou kunnen worden.’
Veel andere jongeren spreken niet zo met hun ouders over seks. Sunny zag in Oeganda dat de tantes de seksuele voorlichting voor hun rekening nemen. Voor moeders is het voorlichten van eigen dochters toch kennelijk te dichtbij. ‘Mijn zonen vinden de onderwerpen van mijn documentaires ook gênant.’ Linda: ‘Je hebt het nu eenmaal niet met je moeder over hoe je moet pijpen.’
Linda heeft veel kritiek op Bergmans laatste documentaire Sletvrees: ‘Een kwalijke film. Natuurlijk vind ik het onderwerp heel belangrijk en ik vind het ook goed dat Sunny zo veel verschillende mensen aan het woord laat komen in haar films. Maar Sunny stelt wel een nieuwe norm! 35 bedpartners is beter en avontuurlijker dan drie. Terwijl het er juist om zou moeten gaan hoe we af komen van die strenge vraag naar wat normaal is.’
Sunny vindt dat onzin: ‘Ik heb met Sletvrees geen nieuwe norm neergezet, ik heb hem juist ter discussie gesteld. Als je een film maakt over de dubbele seksuele moraal die voor mannen en vrouwen geldt, dan kom je natuurlijk te spreken over normen en over betamelijk gedrag. Niet om dat erin te hameren, maar juist om het aan de kaak te stellen.’
Linda: ‘Maar je maakt wél een probleem van vrouwen die zich als begeerlijk object willen beschouwen.’ Asha reageert: ‘Zoiets blijkt ook uit onderzoek naar bijvoorbeeld wat een geile man betekent en wat een geile vrouw. Een geile man is een opgewonden man, een geile vrouw is een vrouw die opwindend is voor mannen.’ Myrthe vraagt of we de cosmetische industrie hiervan de schuld kunnen geven? Asha: ‘Ik wou wel dat er meer reclames waren zoals die van Coca Cola waarin een groepje vrouwen in een park geniet van een mooie, grasmaaiende man. Maar er blijft een verschil tussen deze en veel seksistische reclames en dat verschil heeft te maken met macht en onmacht.’
Myrthe: ‘Denk jij, net als Halina Reijn, dat vrouwen stiekem dromen van verkrachting en van gedomineerd worden?’
Asha durft de stelling wel aan dat vrouwen hierin verschillen. ‘Maar uit onderzoek blijkt wel dat veel vrouwen een verkrachting, geen brute, maar een pittige verovering door een mooie, onbekende man, acht keer zo opwindend vinden als zoete Libelle-seks met hun eigen echtgenoot. Maar of dat maatschappelijk nou zoveel te betekenen heeft, waag ik te betwijfelen.’
Over pornoficatie, wanneer elementen uit de pornowereld in de mainstream terechtkomen, is Linda kort: ‘Het komt zelden voor en als het voorkomt, is het meestal flirterig en weinig diepgaand. Meisjes zijn, anders dan onheilsprofeten ons willen doen geloven, veel minder vatbaar voor de gevaren van pornoficatie. Meisjes beïnvloeden vooral elkaar. Ze bepalen samen wat wel en niet betamelijk is en maken dus ook zelf keuzes.’
Seksualisering, de toenemende zichtbaarheid van seks in de publiek ruimte, vinden de dames wel een probleem. De schuld voor de toenemende seksualisering zou bij de media liggen, waarbij meisjes het willoze slachtoffer van seksualisering zijn.
Een mevrouw uit het publiek vraagt of de stereotiepe beeldvorming voor mannen ook niet heel vervelend is? Sunny antwoordt met een mooi citaat van één van haar zoons: ‘Mam, ik vind voortdurend stoer zijn héééél vermoeiend.’ En Asha heeft een collega bij de krant die ooit eens uitriep: ‘Ik wil soms ook alleen maar een beetje knuffelen’.
Linda: ‘Voor mannen is de norm om altijd seks te willen, natuurlijk een dwangbuis. Mannen die niet stoer zijn, worden homo genoemd. Het is op dezelfde manier verbonden met het ideaal van kuise maagd en stoere rokkenjager.’
De avond eindigt met de stichtende woorden van een meneer uit de zaal. Hij vertelt over een wetenschappelijk onderzoek naar gamers. Als deelnemers hun geslacht niet bekend hoefden te maken, bleken mannen in de specifieke game net zo gewelddadig als vrouwen. Moesten ze wel aangeven of ze man of vrouw waren, dan waren mannen gewelddadiger. Conclusie: iedereen is in staat zijn rolpatroon af te leggen.
