Sofie werkt aan gezinsvriendelijkheid in de gevangenis

Als stagiair zag Sofie Lorijn de binnenkant van een gevangenis in Cardiff. Nu werkte ze nog steeds mee aan het Hanze-project voor gezinsvriendelijke gevangenissen.

In een bezoekersbusje reisde oud-student Sofie Lorijn (30) dagelijks over landweggetjes naar een gevangenis vlak buiten Cardiff, de hoofdstad van Wales. ‘Het was in the middle of nowhere’, zegt Sofie, die er in 2016 stageliep voor de innovatiewerkplaats (IWP) Zorg & Veiligheid.

Al 300 Hanze-studenten droegen een steentje bij aan het gevangenisproject

De IWP Zorg & Veiligheid zet zich al tien jaar in om Nederlandse gevangenissen gezinsgerichter te maken. Wat dat gezinsgericht werken inhoudt, vertellen projectleider Petrick Glasbergen en onderzoeker Simon Venema in een documentaire over de ervaringen van kinderen van wie een ouder in de gevangenis heeft gezeten. Het project van Glasbergen en Venema maakt gretig gebruik van de kennis en vaardigheden van Hanze-studenten. Door de jaren heen droegen zo’n 300 studenten er een steentje aan bij. Sofie was één van hen.

Er waren vadervleugels, gezinskamers en interventies, zoals bathing babies

Voor ze stage had gelopen, had Sofie zelden een gevangenis bezocht. ‘Het klonk heel interessant en ik wilde altijd al stagelopen in het buitenland. Dus de keuze was snel gemaakt’, zegt Sofie, die het dus niet om de spanning te doen was. ‘Zo spannend is de gevangenis nu ook weer niet. Ik wilde vooral mijn stage goed voltooien.’

In Cardiff deed Sofie veel observaties en ze draaide mee om inspiratie op te doen voor gevangenissen in Nederland. De gevangenis in Cardiff loopt internationaal namelijk voorop in gezinsgericht werken. ‘Er waren vadervleugels, gezinskamers en interventies zoals bathing babies. Dat houdt in dat ouders leren hoe ze hun baby in bad moeten doen. Het zijn eigenlijk doodnormale dingen, maar er zijn slechts weinig gevangenissen die deze methode toepassen’, zegt Sofie. Ook in Nederland word de gezinsgerichte aanpak niet uitgebreid gebruikt, terwijl die er wel voor zorgt dat een ouder in detentie een relatie met zijn kind(eren) kan opbouwen.

Eén van de doelen is het voorkomen dat de kinderen op latere leeftijd zelf in de gevangenis belanden

De band met het kind heeft een positieve impact, op de ouder en op het kind. ‘De methode verkleint de kans dat een gedetineerde opnieuw de wet overtreedt en weer vast komt te zitten’, zegt Sofie. ‘En het is belangrijk voor het kind. Zo zien ze dat hun vader of moeder niet de hele dag aan een ketting vastzit en op water en brood moet leven. Dat middeleeuwse beeld van de gevangenis leeft nog altijd sterk. Een ander doel is het voorkomen dat de kinderen op latere leeftijd zelf in detentie komen.’

Uit haar stagetijd staat één gezin Sofie nog goed bij. ‘Er zaten twee generaties tegelijkertijd vast: vader en zoon.’ Ook eerdere generaties van die familie hadden in Cardiff vastgezeten. ‘De zoon had zelf ook weer kinderen.’ Vader en zoon namen heel bewust en actief deel aan de gezinsgerichte onderdelen, herinnert Sofie zich. ‘Ik denk dat de verschillende onderdelen zorgden voor bewustwording: ze kregen het gevoel van: ook als ik vastzit, blijf ik vader.’ Dat vond Sofie mooi om te zien. ‘Je hoopt altijd een bijdrage te leveren, ik voelde dat ik iets nuttigs had gedaan’, zegt ze. ‘En dat zie je: aan het begin klungelen veel vaders, maar na een paar weken verbetert de band.’

Sofies afstudeeropdracht had een mooi resultaat: er kwam een vadervleugel in Veenhuizen

Sofie ziet zichzelf, net zoals de 300 andere studenten, als een baksteen in één groot huis. Volgens haar zorgen de kleine dingen die de afzonderlijke stagiair doet, bij elkaar voor grote veranderingen.
De ervaringen van haar stage nam ze mee in haar afstudeerscriptie. In de penitentiaire inrichtingen van Veenhuizen en Leeuwarden sprak ze over Cardiff en de vernieuwende werkwijze. ‘De directeur begon me te vragen hoe ze bepaalde dingen in Cardiff deden. Nou, gewoon zo, zei ik dan’, lacht Sofie. Haar afstudeeropdracht had een mooi resultaat: er kwam een vadervleugel in Veenhuizen. Sofie hielp bij de opzet. ‘Inmiddels is er een soort woonkamer, waar kinderen hun vader bezoeken.’

De stage en de afstudeerscriptie brachten Sofie veel. Haar afstudeerbegeleider is haar collega geworden. ‘Ik kan het elke student aanraden. Dit soort ervaring brengt je heel veel. Kijk maar naar mij, ik werk nu als onderzoeker bij de Hanze.’ Ze geeft daarom de tip: ‘Onderhoud contact met externen en je docenten. Aan het begin is het misschien spannend, maar het brengt  je ook veel.’

————————————————————————————————————-
De Innovatiewerkplaats Zorg & Veiligheid valt onder het Hanze-lectoraat Verslavingskunde & Forensische Zorg