Ga naar de inhoud
polarisatie

Wat doe je tegen polarisatie? Mus’ab en Andrei zeggen: praten!

Ze zijn voorzitter in tijden van polarisatie. Andrei, van de joodse studentenvereniging, en zijn islamitische evenknie Mus’ab willen vooral blijven praten.

‘Mijn grootouders hebben me geleerd dat ik altijd actief op zoek moet gaan naar verbinding’, zegt Andrei Dontu (21). De student International Business is sinds september voorzitter van de Joodse studentenvereniging IJAR in Groningen. ‘Mijn opa en oma vluchtten in 1939 van Polen naar Transsylvanië. Zij hebben mij de joodse waarden en normen bijgebracht: behandel de ander zoals je zelf wilt worden behandeld.’

Mus’ab: ‘Voordat je oordeelt moet je eerst met de ander in gesprek gaan’

Mus’ab Ndayisaba (19) studeert Islamitische Wetenschappen bij de stichting Al Islah. Ook hij kan zich de lessen uit zijn jeugd nog goed herinneren. ‘Ik groeide op in Rwanda waar ik van huis uit het principe meekreeg dat je eerst met de ander in gesprek moet gaan voordat je oordeelt.’ Sinds de zomer is Mus’ab de voorzitter van de in 2018 opgerichte islamitische studentenvereniging DEEN. ‘Er was nog geen plek voor moslimjongeren, dus zijn we een eigen vereniging begonnen’, zegt Mus’ab. ‘We willen onze leden inspireren om kennis op te doen van de islam. Daarom houden we informatie-avonden en lezingen waarbij een spreker komt vertellen over belangrijke thema’s.’

Andrei: ‘We zetten ons in voor goede banden met andere gemeenschappen’

IJAR is sinds de jaren zeventig actief in de Groningse studentenwereld. ‘We brengen joodse studenten samen via lezingen, sjabbat-diners en feestdagen’, zegt Andrei. IJAR heeft in Groningen een duidelijke missie: ‘We willen onze joodse identiteit vieren en ons inzetten voor goede banden met andere gemeenschappen in Groningen zodat er geen ruimte is voor polarisatie.’

Polarisatie ontstaat wanneer mensen zo overtuigd zijn van hun eigen gelijk, dat ze niet meer in staat zijn te luisteren naar de ander. Polarisatie is overigens niet alleen negatief, want in een democratie is het belangrijk dat je van mening mag verschillen. Anders is het als de meningsverschillen leiden tot spanningen en er een onoverbrugbare kloof tussen de groepen ontstaat.

‘Er zijn meer raakvlakken dan verschillen’, zegt Mus’ab

Mus’ab en Andrei willen het begrip voor de ander in Groningen stimuleren. Dat doen zij bijvoorbeeld door middel van interreligieuze dialogen. ‘Het is een goed initiatief, een eerste stap om de gemeenschappen bij elkaar te brengen’, zegt Andrei. ‘Onze leden hebben lang gewacht op zo’n gesprek omdat ze graag gehoord willen worden.’ Tijdens de interreligieuze dialogen gaan sprekers van verschillende geloven -bijvoorbeeld een predikant, imam en rabbijn- met elkaar in gesprek over raakvlakken en verbinding.

‘We hebben meer raakvlakken dan verschillen’, zegt Mus’ab. ‘Mensen beseffen niet hoeveel ze eigenlijk op elkaar lijken. De naam Allah, of God, komt in veel geloven terug. Jezus is ook een belangrijke profeet in de islam.’ Andrei: ‘Tegenwoordig labelen we elkaar heel snel, maar veel van onze ervaringen zijn gelijk. Desondanks verschillen we soms van mening.’

Moslims en joden staan in het conflict aan verschillende kanten van de kloof, die onoverbrugbaar dreigt te worden

Een kwestie waarover de meningen sterk uiteenlopen is het huidige Palestijns-Israëlische conflict. Het is een kwestie waarmee de leden van beide organisaties zich erg verbonden voelen. Moslims en joden staan in dit conflict aan verschillende kanten van de kloof, die onoverbrugbaar dreigt te worden. Andrei en Mus’ab willen dat voorkomen en reiken elkaar de hand. Zij willen het wij-zij-denken bestrijden.
‘Veel leden hebben het gevoel dat zij doelwit zijn geworden van boosheid en verdriet’, zegt IJAR-voorzitter Andrei. ‘Ze hebben last van slaapproblemen en kunnen zich moeilijk concentreren.’ De afgelopen maand was het rustiger, al kreeg Andrei zelf te maken met agressie. ‘Ik word soms zionist genoemd. Mensen gebruiken die term denigrerend. Zo willen ze me linken aan wandaden van de Israëlische regering.’

Beide voorzitters vinden dat de onderwijsinstellingen meer moeten doen om polarisatie te bestrijden

Mus’ab hoort binnen DEEN niet veel verhalen over een negatieve bejegening. ‘Ik draag vaak een qamis (islamitische mantel, red.) en dan kijken mensen mij op straat bang en wantrouwend aan.’ Mus’ab snapt dat wel. ‘Als ik in Rwanda mensen zie die geen normale kleding dragen, kijk ik ook zo, dat zit in de natuur.’
Andrei krijgt ook veel steun. ‘Mensen in Groningen zijn begripvol. Ik ontvang veel lieve berichten van mensen waarvan je het niet zo snel verwacht.
Om te zorgen dat de polarisatie niet verder groeit, vinden DEEN en IJAR dat de Hanze en de Rijksuniversiteit Groningen meer moeten doen om die te bestrijden. ‘Ze doen hun best, maar het is niet effectief’, zegt Andrei. ‘Ze proberen gelijke ruimtes te creëren voor moslims en joden, maar er is meer nodig. Docenten moeten beter geïnstrueerd worden. Hoe kunnen ze antisemitisme herkennen en wat kunnen ze ertegen doen?’

Andrei en Mus’ab moedigen studenten aan: praat me elkaar!

Mus’ab vindt dat de instellingen vooral te weinig actie ondernemen rond de oorlog in Gaza. ‘Het is een gevoelig onderwerp, maar de Hanze en de RUG blijven neutraal terwijl er een genocide plaatsvindt in Gaza.’ DEEN vindt dat de twee Groningse onderwijsinstellingen de banden met Israëlische instellingen moeten verbreken. ‘Als mensen hebben we een verantwoordelijkheid om niet neutraal te zijn als er een onrecht of genocide plaatsvindt. Degenen die niks zeggen zijn medeplichtig.’

De twee voorzitters praten niet alleen zelf met elkaar, ze moedigen studenten aan om dat ook te doen. ‘Van een orthodoxe vriend kreeg ik een boek van de heilige Mozes. Daaruit heb ik veel geleerd over zijn leven en gelijkenissen’, zegt Mus’ab. ‘Ik koos abu Mozes omdat hij, net als ik, uit Oost-Afrika komt. Zo’n connectie geeft je een vertrouwd idee en dan kun je er eenvoudiger mee aan de slag.’
Ook Andrei hoopt dat studenten meer willen leren over andere culturen. ‘Bezoek eens een moskee of synagoge. Zelf begon ik in Den Haag waar een moskee staat die vroeger dienstdeed als synagoge. Daar zijn het jodendom en de islam pas echt verbonden.’

Foto: Tábata Vilches Maldonado