AI neemt de wereld over, kunnen studenten bepalen hoe?

AI is artificial intelligence is kunstmatige intelligentie. In de minor AI en Beroep ontdekken studenten hoe AI de wereld overneemt.

Een AI-proeverij. Docent Talko Dijkhuis serveert op dag één van de minor AI & Beroep een paar smakelijk hapjes uit. Hij begint met ChatGPT, niet om de twaalf studenten in lokaal A1.62 iets nieuws te vertellen, maar omdat het raar zou zijn om deze bot niet te noemen als kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) op het menu staat. ChatGPT is natuurlijk ook een leuk aanloopje voor één van de andere AI-toepassingen die Dijkhuis op maandag 13 februari in van de Van DoorenVeste opdist.

Waar eindigt dit? Voor je het weet is de toetsing in het onderwijs louter interactie tussen computers

Want ChatGPT kan je huiswerk maken en je verslagen schrijven, maar wanneer je de tekst vervolgens aan Quillbot geeft, maakt die er een smeuïger variant van. Handig, al was het maar omdat docenten de schrijfsels van ChatGPT inmiddels ook herkennen. En ze gebruiken de chatbot zelf ook. Om tentamenvragen op te stellen, bijvoorbeeld. Maar ja, als de docent dat kan, dan kunnen studenten het natuurlijk ook. Voor je het weet is de toetsing in het onderwijs louter interactie tussen computers.

Waar eindigt dit? Dat is één van de vragen waarover vijftien minorstudenten zich het komend half jaar zullen buigen (de oplettende lezer weet nu dat drie minorstudenten verstek lieten gaan).
Het is denken over het ondenkbare, je het onvoorstelbare voorstellen. Of zoals Jan Baljé, de tweede docent van deze minor, het uitdrukt: ‘De grens van wat AI is, verschuift steeds. De eerste schaakcomputer moest het afleggen tegen een geoefend schaker. Nu maakt de nummer 1 van de wereld allang geen schijn van kans meer. En dat vinden we allemaal doodnormaal.’

Schaken is behoorlijk complex, maar de oeroude denksport go is misschien nog een stukje moeilijker, zegt Dijkhuis. Toch is AlphaGO de wereldkampioen inmiddels te slim af. De computer heeft zichzelf het spel aangeleerd, op grond van informatie uit eerder gespeelde partijen. Reinforcement Learning noemt men dat: zet A maakt deel uit van winnende strategie en zet B niet, dus doe zet A, enzovoort.

Je kunt binnenkort een tekst (laten) opschrijven en die door je bloedeigen stem laten voorlezen, of door de stem van iemand anders

Deepfake is een ander hoofdstuk in het toekomstboek. ‘Stay woke, bitches’, zegt Barack Obama in een net-echt-filmpje. Het is duidelijk de stem van de ex-president van de Verenigde Staten, en het is ook zijn pratende gezicht, maar het beeld is nep. ‘En dit is van een paar jaar geleden’, zegt Dijkhuis.

‘Dus als je goed kijkt, kun je zien dat er iets mee is. Maar die technologie wordt beter en beter.’ Een interessante ontwikkeling, maar ook een beetje griezelig, want wat is echt en wat niet? Stel je voor dat er een filmpje rondgaat waarop Joe Biden (de huidige president) aankondigt dat Amerika atoombommen op Moskou, Beijing en Pyongyang gaat gooien?
En wie dat al eng vindt, kan nog een stukje verder achteruitdeinzen. Tekst-to-speech-programma’s kunnen teksten voorlezen in een natuurlijke stem. Om iemands stem na te bootsen heeft zo’n programma slechts drie seconden stemgeluid van zo’n persoon nodig. Dijkhuis laat verscheidene teksten horen: eerst de ‘echte’ drie seconden, dan de zinnen die de computer er op grond van die drie seconden van maakt. Het resultaat is indrukwekkend. Kortom: je kunt binnenkort een tekst (laten) opschrijven en die door je bloedeigen stem laten voorlezen. Of door de stem van iemand anders.

Een mobieltje fungeert als de ogen voor een blinde: met een menselijke stem vertelt het wat het ziet

Dit soort artificial intelligence maakt gebruik van neural networking. Dat houdt in dat de computer gaat functioneren op een manier die sterk lijkt op de werking van het menselijk brein. Hou er maar rekening mee: het moment waarop het onderscheid tussen de computer en de mens verdwijnt, is nabij. Wat te denken van Seeing AI? Daar kijken zelfs deze minorstudenten van op. Dijkhuis laat zien hoe het werkt: een blinde man zit op de achterbank van een auto die door een Engelste stad rijdt. In zijn hand een mobiele telefoon die hij op de buitenwereld richt. De telefoon ‘leest’ de opschriften op winkels, herkent de verkeersborden en ga zo maar door. Wie had dat ooit kunnen denken: een telefoon die fungeert als de ogen van visueel beperkten en hem met een menselijke stem vertelt wat er om hem heen gebeurt.

Dijkhuis heeft zo’n toepassing op zijn telefoon, hij richt hem op Jan Baljé en de telefoon zegt wie hij ziet: ‘man met vrolijk gezicht, 47 jaar’. Baljés gezicht wordt er nog vrolijker van, want hij is een paar jaar ouder. Balen voor Dijkhuis, want hem schat de applicatie juist een paar jaar ouder dan dat hij is.

AI is een leuk onderwerp, misschien wel omdat niemand weet waar het eindigt. De studenten van de minor komen van meerdere opleidingen. Informatica-studenten zijn in de meerderheid, maar in deze eerste lichting zitten ook non-technici, zoals student Human Resource Management Tristan Lokhoff, studente Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken Nadia Jatta en de twee studenten Commerciële Economie Mathijs Niemendal en Casper Nijveen. Caspers kennis van AI is zoals hij zelf zegt ‘bijna nihil’. Maar de ondernemer in de dop (‘Werken onder een baas is niets voor mij’) wil de komende maanden wel te weten komen ‘hoe ik AI kan gebruiken in sales’.

‘Alles is Chrome als je geen Firefox gebruikt… toch?’

Hóe, dat is de goede vraag. Dát AI de komende jaren een steeds grotere rol zal spelen is een gegeven. Maar hoe? Om toch nog even op ChatGPT terug te komen. Wie het nieuws een beetje volgt, zou kunnen denken dat deze chatbot de toekomst heeft en dat concurrent BARD het onderspit wel moet delven. Maar als docent Talko Dijkhuis het aan de minorstudenten AI en Beroep voorlegt, is hun antwoord klip en klaar. BARD, dat wordt hem. Of, zoals het vijfdejaars Network and Security Engineering Maurice Enschede het net zo bondig als poëtisch samenvat: ‘Alles is Chrome als je geen Firefox gebruikt… toch?’
En zo is het maar net: stay woke, bitches!

————————————————————————————————————

Bovenstaande tekst is ontsproten aan de linguïstische cellen uit het neurale netwerk van een non-artificieel brein dat zichzelf de opdracht stelde om over de minor AI & Beroep een tekst met culinaire en luchtige ondertonen te schrijven die niet te onderscheiden is van een niet al te moeilijk te begrijpen kunstmatig gegenereerd epistel.

Foto (fragment):Maximal Focus