Alles voor de muziek
Ivan Baryshnikov (26) wil naar New York, en de kortste weg loopt volgens hem via de Radesingel en de Veemarktstraat. Een beurs was snel geregeld en een beetje extra geld lukt ook, maar wat moest hij met Elena?
‘Volksdansen, ballet, ballroom. Ik was een danser. Dat kan misschien niet eens anders met zo’n achternaam. In Rusland is het ook vaak de eerste vraag, maar nee, Mikhail is geen familie. M’n vader en moeder zijn Moskovieten. M’n moeder houdt van klassieke muziek, ze speelt piano. M’n vader is een rocker, het ruige werk. Hij speelt gitaar. Hij kan ze trouwens ook maken, hij is ingenieur. Mijn moeder ook, overigens.
‘De sax, een alt, pakte ik op toen ik tien was. Ik was er dol op, maar toen dacht ik nog niet na over wat ik later zou gaan doen. Op m’n veertiende stond ik voor de keuze: dans of muziek. Niet dat ik het dansen zat was, maar ik was moe van al die dingen tegelijk. School, dans, muziek, bandjes. Ik speelde eigenlijk alles wel, pop, rock, van alles. De punk-rockband waarin ik speelde, werd populairder en we begonnen te toeren. Optredens in Moskou en daarbuiten, we gingen heel Rusland door.
M’n ouders stonden niet te juichen, maar ik was niet te stoppen, ik dacht: ik heb maar één leven
‘Een beroep, dat was iets met wetenschap en techniek. Ik zou ingenieur worden, net als m’n ouders. En de eerste twee jaar gingen best oké. Maar toen. Op m’n zestiende troonde een vriend me mee naar een open dag van een music college. Daar speelde een jazzkwintet, wow! Die jongens, dat waren studenten. Wow again. Niets meer aan te doen, dáár moest ik zijn. Best wel lastig uit te leggen. M’n ouders stonden niet te juichen, ze vonden het riskant. Dat snapte ik, maar ik was niet te stoppen. Ik heb maar één leven, dacht ik.
‘Het muziekonderwijs in Rusland is streng. Heel serieus, het draait om discipline en keihard werken. Dat is op het college al zo en in het hoger onderwijs wordt het een graadje erger. De aanpak op de Gnessin Academy of Music doet denken aan die van het leger. Wie te laat was, kwam de les niet in, dus iedereen was altijd op tijd. Dat gedisciplineerde is helemaal in me gekropen. Als je iets wilt, moet je er alles voor doen.
M’n vrienden, m’n ouders, iederéén verklaarde me voor gek toen ik mijn appartement in Moskou verkocht
‘Op Gnessin leerde ik echt alles, maar ik miste ook iets, ik denk juist dat andere, de grenzeloosheid. Ik wilde m’n brein openstellen, New York. De kortste route liep via Groningen, waar veel Amerikaanse jazzmusici lesgeven. Ik heb een jaar gespaard door te werken op een muziekagentschap. Ik leerde alles wat er te leren valt over de organisatie van muziekmanifestaties, van het maken van posters tot en met boekingsprocedures.
‘M’n vrienden, m’n ouders, iederéén verklaarde me voor gek toen ik mijn appartement in Moskou verkocht. Behalve Elena, die snapte het heel goed, we trouwden, we zouden het samen doen. Ze heeft een opleiding in technisch management gedaan, maar fotografie is haar passie. Groningen, dat was de eerste grote stap. Verder besloten we te leven alsof we gewoon in Rusland waren gebleven.
Lev heet hij, een decemberkind, een Groninger, het voelt allemaal perfect
‘De Holland Scholarship leverde me vijfenhalf duizend euro op, met m’n spaargeld erbij zou het lukken. Huren is in Groningen duurder dan kopen, daarom kochten we een appartement in Lewenborg. Of we… ik, want de problemen begonnen. Als student kreeg ik een verblijfsvergunning. Elena is geen student, ze is mijn vrouw. Waarom zou een Russin geen verblijfsvergunning krijgen? Een half jaar lang zijn we ermee bezig geweest. Zes maanden heen en weer, van het kastje naar de muur. In Rusland en in Nederland. Ambassades, immigratiedienst, van alles, er zat niets anders op dan overal m’n verhaal te doen, mensen er in een gesprek van man tot man van te overtuigen dat we hier puur en alleen voor de muziek zijn.
‘Handen vol geld heeft het gekost, en enorm veel stress, maar op 8 oktober zaten we in ons appartement in Lewenborg. Het was helemaal leeg, we hadden alleen een matras en een wieg. De bevalling ging voorspoedig, Lev heet hij, een decemberkind, een Groninger. Het voelt allemaal perfect. Groningen, Lewenborg, het Prins Claus Conservatorium, ik weet gewoon dat ik op de juiste plaats ben.’