‘De mens is onuitputtelijk interessant’

Nee, Wat gebeurt er als je springt? won de prijs voor de beste Groninger fictiefilm net niet. Voor maker Tim Zweistra is dat geen teleurstelling, eerder een aanmoediging.

‘Wanneer is iemand geschikt en wat houdt het in om geschikt te zijn? Dat vind ik een interessante kwestie.’ Tim Zweistra onderzoekt het in zijn film Wat gebeurt er als je springt? Een man (fraai gespeeld door Arnold Dijkstra) die sollicitanten ontvangt, is een pijnlijk open boek: hij doet geen moeite om te verbergen dat hij de kandidaten helemaal niks vindt. Het moet gezegd: de sollicitanten in de vervreemdend steriele kantooromgeving geven ook bar weinig aanleiding voor een ander oordeel. Komisch wordt het echter niet, want op de achtergrond speelt tragiek en dreiging.

Het was vooral een leuke ontdekkingsreis om de film te maken

Twintig minuten slechts duurt deze absurdistische film die Zweistra een nominatie opleverde voor de verkiezing van de Beste Groninger Film van 2016. Die prijs ging op 2 februari naar In Kropsdam is iedereen gelukkig van Joren Molter, maar meedingen was al een grote meevaller voor de 28-jarige Zweistra. De film was namelijk het werk waarmee hij in 2016 afstudeerde aan de Academie voor Popcultuur.

Voyeur met een camera
‘In principe had ik helemaal niets verwacht. Het was vooral een leuke ontdekkingsreis om de film te maken. Als ik het nu opnieuw zou doen, dan zou ik heel veel anders doen, qua planning en qua aanpak. Maar volgens mij is het goed om weer verder te kijken naar het volgende project en het dan beter te doen.’
Dat zou hem dan verder moeten brengen dan het Noordelijk Filmfestival in Leeuwarden en het Internationaal Filmfestival in Assen waar Wat gebeurt er… al werd vertoond. Niet gek voor een jongen die toen hij in 2011 begon op de Academie een toekomst in de muziek voor zich zag. ‘Ik was altijd al geïnteresseerd in dingen maken en het vertellen van verhalen. Toen ik begon was dat vooral via muziek, op de Academie kwam ik erachter dat ik beeld ook heel interessant vind. Ik ben er gewoon ingerold.’

Ik had heel fijne docenten bij wie ik altijd terecht kon. Feedback staat op de Academie centraal

Tijdens z’n opleiding maakte hij veel animaties, muziekvideo’s en met studiegenoten en vrienden werkte hij aan een paar korte fictiefilms. Wat gebeurt er… is de langste film die hij tot nu toe maakte. Met dank aan de Academie voor Popcultuur. ‘Ik had heel fijne docenten bij wie ik altijd terecht kon. Feedback staat op de Academie centraal. Daardoor leer je objectiever en kritischer naar je werk kijken.’ Inspiratie put Zweistra uit het werk van regisseur David Fincher, maker van de films Fight Club, Panic Room en Gone Girl. ‘Fincher pakt het voyeuristisch aan. Als je naar zijn films kijkt, voelt het niet alsof er een camera bij is. Zijn films laten zien hoe mensen zijn als ze echt zichzelf zijn. Iedereen heeft wel een donker randje, dat brengt hij mooi in beeld.’

Collectief Kokosnoten
Zweistra werkt graag samen, wat leidde tot het filmcollectief Kokosnoten, dat hij samen met oud-studiegenoten oprichtte. Het collectief nam drie keer deel aan een 48-hour filmproject, een  evenement waarbij groepen in 48 uur een film van maximaal zeven minuten moeten maken. ‘Je krijgt op vrijdagavond om zeven uur een opdracht die bestaat uit een genre en een thema. Op zondagavond zeven uur moet de film af zijn. Twee dagen voor scenario, filmen, editen, gewoon alles.’ De rest van de zondagavond bestaat uit het bekijken en beoordelen van de films. Zweistra is erg enthousiast over deze turbo-filmprojecten. In 2015 deden de Kokosnoten voor het eerst mee aan zo’n 48-uurssessie, hun film Ritus ging er meteen met drie prijzen vandoor: beste film, beste regie en beste script. Daar stopte het succes van de film niet, Ritus werd vorig jaar zelfs vertoond tijdens het toonaangevende filmfestival van Cannes.

Na drie films is er een dynamiek ontstaan waarbij we volledig vertrouwen op elkaars kwaliteiten

De film Bodem, de zevenminutenfilm waarmee de Kokosnoten in 2016 deelnam aan een 48-hour filmproject leverde eveneens drie prijzen op. ‘Je wordt bij zo’n project gedwongen keuzes te maken en te zorgen voor een goede taakverdeling. Na drie films is er een dynamiek ontstaan waarbij we volledig vertrouwen op elkaars kwaliteiten.’
Alle Kokosnoten-film hebben een absurdistisch tintje. ‘Ik weet niet of absurdisme per se een onderdeel is van m’n eigen werk, maar ik vind het wel fijn om dingen uit hun verband te rukken. Om aan een alledaagse situatie één ding te veranderen en te bedenken wat er dan zou kunnen gebeuren.’
Voor Lappen, de meest recente film van Kokosnoten, strikten de filmmakers niemand minder dan Aart Staartjes (Meneer Aart van Sesamstraat) voor de hoofdrol. ‘We hebben hem gewoon gebeld en hij ging akkoord. Acteurs vinden acteren leuk, hun werk is hun hobby. Als ze tijd hebben, waarom zouden ze dan niet meedoen?’

Wat is een mening?
In april staat er weer een 48-hour filmproject op het programma. Tot die tijd is Zweistra vooral bezig met freelance-animatieklussen voor shows en bedrijven. ‘Verder doe ik af en toe wat filmklusjes, regisseren, editen en als het minder druk is, zit ik achter de piano.’

Een doel voor nu is om een feature-film te maken die in de bioscoop draait

Natuurlijk heeft hij grote plannen. ‘Je bent nooit daar waar je wilt zijn. Een doel voor nu is om een feature-film te maken die in de bioscoop draait. Of een documentaire over een onderwerp dat ik belangrijk vind.’ De thema’s die hem boeien hebben één overeenkomst: de mens staat centraal. ‘Ik vind het onderwerp belediging heel interessant en ook de vraag wat een mening is. Mag je je mening veranderen? Is dat erg of juist goed? En wat vinden andere mensen daarvan? Ik vind het interessant om te bedenken waarom mensen dingen doen en of ze zelf doorhebben waarom ze dingen doen. De mens is als onderwerp bijna onuitputtelijk interessant.’

Foto’s: Stefan Lucassen & Xanne Wijkamp