Geen witte rook

Rokers krijgen een jaar de tijd om te wennen aan het idee, maar vanaf 1 januari 2020 is roken verboden op de terreinen van de Hanzehogeschool. Althans, dat willen de beleidsmakers van de Hanze. Maar de medezeggenschapsraad is het daar niet helemaal mee eens.  

Eén jaar, twaalf maanden, 52 weken, 365 dagen, 8760 uur, 525.000 minuten, 31.536.000 seconden. Ze hebben de tijd, maar op 1 januari 2020 dooft het vuur voor de rokers op de Hanzehogeschool, alle rokers: studenten, docenten en alle anderen. Vanaf nieuwjaardag 2020 is roken taboe op de terreinen van de Hanze. Het is niet anders, het is de wet, zo zijn de regels: in en rond scholen is roken verboden.

We moeten het niet willen
Verboden te roken, dat had de Hanzehogeschool dus op bordjes kunnen zetten die men vervolgens op 1 januari 2020 bij alle vestigingen had kunnen ophangen. Maar de hogeschool koos voor een verder strekkende aanpak. Héél Zernike moet met zachte hand rookvrij worden, zo staat in de notitie Hanze op weg naar een rookvrije hogeschool. Héél Zernike, dus ook de stoepen, straten en pleinen. In de notitie klinkt begrip door, want rokers zijn immers verslaafden die hun slechte gewoonte maar moeilijk achter zich kunnen laten. Toch wil de Hanze roken niet verbieden. ‘Het uitgangspunt is niet dat het niet mag, maar we moeten het niet willen.’
De Hanze wil het jaar 2019 gebruiken voor de campagne Hanze Rookvrij, een bundel maatregelen die ertoe moeten leiden dat de Hanzeroker z’n laatste saffie op 1 januari 2020 met genoegen uitdrukt.

Als je nu tegen studenten zegt dat men vroeger ín de school mocht roken, kijken ze je heel vreemd aan

‘O’, zucht Sacha opgelucht, ‘in 2020 pas. Gelukkig!’ Ze paft in de motregen voor de Marie KamphuisBorg een filtertje weg. ‘Als het goed is, ben ik dan vertrokken. Ja, mét diploma.’
En misschien kunnen studenten als Sacha er zelfs nog een paar opsteken ná die eerste woensdag van januari 2020, de dag waarop het doek voor de rokers zou moeten vallen. Want de medezeggenschapsraad van de Hanzehogeschool, de HMR, stemde in 2018 niet in met het beleid.

Aanhikken tegen 1-1-2020
‘We zitten met de tweede fase in ons maag’, zegt HMR-lid Robin Niemeijer van de Hanze Studentenbelangen Vereniging, ‘eens wordt de hele Zernike Campus rookvrij, dat staat vast. Als je nu tegen studenten zegt dat men vroeger ín de school mocht roken, kijken ze je heel vreemd aan. Dat is nu onvoorstelbaar. En dat is over een paar jaar net zo met het roken in de buurt van schoolgebouwen. Daarom staan we achter het idee om de Hanze rookvrij te maken. Maar wij hikken aan tegen die 1 januari 2020. Wat doe je met de rokers die dan niet van hun verslaving af zijn?’

Straks moeten we met z’n allen in de pauze naar het crematorium rennen. Of mag daar dan alleen de schoorsteen roken?

Docent Gerard (dat is niet z’n echte naam, red.) heeft meerdere keren geprobeerd te stoppen, hij is bang dat dat hem in 2019 ook niet zal lukken. Hij schrikt van de gedachte dat rokers vanaf 2020 niet meer zouden mogen roken in de buitenlucht op alle Hanzeterreinen, zoals de Rooknotitie bepleit. En waren het alleen maar de Hanzeterreinen, maar er staat meer te gebeuren. De roker kan z’n toevlucht ook niet nemen naar de terreinen van de Rijksuniversiteit Groningen, want die worden eveneens rookvrij. Bovendien, en dat maakt de zaak netelig, is de gemeente Groningen bereid om een rookverbod uit te vaardigen voor de overige openbare ruimtes op Zernike. ‘Waar moeten we dan heen?’, zegt Gerard. ‘Straks moeten we met z’n allen in de pauze naar het crematorium rennen. Of mag daar dan alleen de schoorsteen roken?’

Roken bij het crematorium
Zo dring zich het beeld van de Hanze-roker anno 2020 op: een deerniswekkend persoon die vijf minuten hard moet fietsen om zich aan z’n slechtste aandrift over te geven. De enige instantie op de Hanze die daar nog een stokje voor kan steken is de HMR. De gemeente gaat namelijk alleen tot actie over indien de Hanzehogeschool dat verzoekt, en dat kan het College van Bestuur pas doen nadat de medezeggenschapsraad heeft ingestemd met het nieuwe rookbeleid. Tot nu toe houdt de HMR de poot stijf, en de reden daarvoor zijn personeelsleden als docent Gerard.

Hoe zou je ze willen tegenhouden? Boetes uitschrijven? Gele kaarten geven? De docent schorsen na drie waarschuwingen?

Vincent van Veenen van Lijst Sterk: ‘Het zijn volwassen mensen. Als die willen roken en ze niemand tot last zijn, moet je ze dat laten doen. Trouwens, hoe zou je ze willen tegenhouden? Boetes uitschrijven? Gele kaarten geven? De docent schorsen na drie waarschuwingen? En wie moet dat doen, krijgen we een tabakspolitie? Het lijkt me beter om ze wel de gelegenheid te geven, maar dan uit het zicht van anderen.’ Dat is trouwens in lijn met de aanpak die de Hanze heeft uitgestippeld. Verstokte rokers kunnen in 2019 terecht in nieuwe rookabri’s, die verdekt worden opgesteld, uit het zicht en uit de reuk.
‘Dat vind ik wel een goed idee, ja’, zegt studente Julia, goed voor één pakje per dag, ‘dat je wel ergens kunt roken, maar dan op een plek waar niemand je kan zien. Hou het uit zicht, maar laat rokers wel vrij.’
Dat is ook het idee waar de meerderheid van de HMR achter staat. ‘Het punt is’, zegt Robin Niemeijer, ‘moeten die verdekt opgestelde abri’s al op 1 januari 2020 weg of wachten we daar nog een tijdje mee?’ Of laten we ze staan totdat de laatste roker de pijp aan Maarten geeft?
In januari praten de HMR en het College van Bestuur verder.

Wat gebeurt er in 2019?
Indien de HMR instemt met (de misschien aangepaste notitie) Hanze op weg naar een rookvrije hogeschool worden personeel en studenten op de hoogte gesteld (de campagne Hanze Rookvrij). Daarna volgen concrete maatregelen. Zo komt er een hulpprogramma voor personeelsleden die willen stoppen met roken. In de loop van 2019 worden de rookhokken omgeturnd tot plaatsen waar gezonde activiteiten plaatsvinden (de gedachten gaan uit naar fitnesstoestellen en verzamelplaatsen voor lunchwandelaars). Ook de asbakken en de drop pits zullen zoetjesaan verdwijnen.
Verstokte rokers kunnen heel 2019 jaar nog terecht in nieuwe rookabri’s, die verdekt staan opgesteld, uit het zicht en de reuk (want zien roken, doet roken, en ruiken roken ook). Daarvoor opgeleide handhavers zullen rokers vriendelijk aanspreken op hun gedrag.