Groninger Friettest 2017

Wie serveert het lekkerste patatje-met in de Groninger binnenstad? De Friet Freaks zoeken het uit. Een vettige zoektocht langs smeuïge mayonaiserivieren en bergen goudgebakken piepers eindigt bij de verrassende winnaar: nieuwkomer Plat.

Patatje-met. Nederlandser dan dit wordt het niet. Naja, misschien nog een dikke kwak appelmoes erbij, maar zover willen we in deze test niet gaan (er zijn grenzen). Het idee is om een ode te brengen aan die gouden zaterdagen toen je als kind ’s ochtends wakker werd met intense honger, aangezien het patatdag was.
Nu woon je op kamers. Patatdag zal nooit meer hetzelfde zijn. Maar stel dat je af en toe toch nog for old time’s sake een lekkere puntzak wilt scoren, waar moet je dan zijn in de binnenstad? Teampje Friet Freaks, bestaande uit fotograaf Jasper Bolderdijk, redacteur Freek Niemeijer, patatkoning Eric Imthorn en yours truly gaan op pad.

Criteria
De beoordelingscriteria zijn simpel. In eerste instantie kijken we naar de ambiance van de patattoko. Logisch, want op de dagen na patatdag kun je niets anders doen dan de sfeer van de snackbar herbeleven. Het lachje van de frietboer. De grappen van de klanten. De geur van vers gebakken aardappelen.
In de kern gaat het natuurlijk om de friet zelf. Het criterium bite drukt drie aspecten in één cijfer uit: smaak, krokanterie en karakter.
Attentie, het gaat om de combi patatje-met… en met is natuurlijk de mayonaise. Dat betekent dat ons kritisch oog nadrukkelijk valt op de romige saus. Hoeveel is het? Is het smeuïg genoeg en hoe verhoudt dit culinaire meesterwerkje zonder weerga zich tot de friet.
De laatste twee criteria zijn van praktische aard. Vroeger kon het je geen ene reet schelen hoe lang de snackbarman erover deed om je chippies voor te schotelen. In deze hectische tijden van immense studiedruk en carrièrestress is tijd zeker wel een factor. Hierop aansluitend vinden wij van Teampje Friet Freaks dat het van essentieel belang is hoe de patat geserveerd wordt. Is de verpakking zodanig vormgegeven dat de delicatesse snel en goed te eten, of vormt ze een belemmering die ten koste gaat van de algemene ervaring en het specifieke genot dat de haute friture pleegt te bieden. Jaja, dit gaat diep.

De Belg Waterloo (Grote Markt)
De familie Waterloo is de Kingpin onder de patatzaken in Grunn. Ze hebben eigen aardappelvelden en staan maar liefst drie wagens sterk op de markt. Beter gezegd: op beide markten. Zo leert een rondje lopen langs de Grote Markt en de Vismarkt op een willekeurige dinsdag, vrijdag of zaterdag. We verwachten daarom veel van De Belg Waterloo. Wat ambiance betreft stelt de snackkar op de Grote Markt niet teleur. Een vrolijke meneer neemt de bestellingen op, grapt wat met de klanten en maakt er regelrecht een showtje van. Gezellig! Wel een beetje jammer dat hij door dit spektakel juist ónze bestelling vergeet. Niet heel erg, maar toch.
De friet zelf is heerlijk. Goeie bite, lekker knapperig. De kruiden op de chips maken de ervaring af. Helaas is de mayonaise een ander verhaal waarover we liever niet naar huis schrijven. Wel lekker, maar onhandig bovenop de puntzak gekwakt. Jammer, want dit betekent dat je na de eerste laag bijna geen saus meer overhoudt. Behalve op de zijkant van de zak en je kleding. Dus graaien naar de laatste frietjes is frustrerend en je knokkels zitten al heel snel onder het goedje. Ja, zelfs met het houten vorkje erbij zit.
Cijfer: 8

HOEK & Dönerix (Grote Markt)
Nu we toch op de Grote Markt staan, kunnen we niet om cafetaria HOEK heen. De snackbar waarvan de frituristische creaties tot in de vroege uurtjes voor je klaar staan. In vergelijking met De Belg Waterloo is dit echter een deceptie. De friet is geel, maar nauwelijks krokant. De mayonaise is genoeg, maar ook echt noodzakelijk om de snack naar binnen te werken. Bovendien is de patat zo flauw als een er-komt-een-man-bij-de-dokter-grap. Eén groot pluspunt: het bakje waarin de patat wordt geserveerd, is plat en verdeeld in twee vakjes. Eentje voor de friet en de andere voor de saus. Dat scheelt graafwerk en vieze handjes. De zaak naast HOEK, Dönerix, kan deze ervaring niet verbeteren. Het enige mooie aan dit geheel is de ambiance. Onder het alziend oog van de Olle Grieze luisteren we naar rasechte Groningers die Amsterdamse studenten overhalen de eierbal te nuttigen. ‘Nee, mien jong, dit vindt je ja nait in Raandstad!’
Cijfer: 6

Frietwinkel (Folkingestraat)
We zitten na drie patattoko’s aardig vol. Nee, eerlijk is eerlijk: we zijn ronduit misselijk. Daarom besluiten we om een dag later onze queeste voort te zetten. Startpunt is de Frietwinkel aan het einde van de Folkingestraat. Achteraf een perfecte keuze.
De sfeer schommelt tussen een hipstertoko en een ordinaire snackbar. Ja, wat is het nou? Die vraag verdwijnt gelijk bij het proeven van het eerste frietje. Wow, ge-wel-dig! Woorden schieten te kort. De mayo is ook heerlijk. Niet alleen een goede hoeveelheid, maar ook nog eens in een kartonnen puntzak die verdeeld is in twee delen. De bovenste voor de saus en de onderste voor de friet. Best of both worlds.
Cijfer: 8,5

FEBO (Vismarkt)
Op de Vismarkt bezoeken we niemand minder dan de koning der snackfranchises: FEBO. De verwachtingen zijn nul hoog. Des te groter de verrassing wanneer we ineens goed gezouten frietjes voorgeschoteld krijgen na slechts vier minuutjes wachten. De snacks zijn aardig groot. Het bakje is net als bij HOEK plat en verdeeld in twee delen, maar in dit geval van karton. Ook nog eens goed voor het milieu dus.
De sfeer laat te wensen over. Gelukkig is daar het straatorgeltje om ons te vermaken met een bewerking van Mozarts Le Nozze di Figaro. Ja, als echte snobs houden we van klasse en vermaak. Vooral wanneer er mayonaise in overvloed is en een beetje Belgisch aandoet. Niets te klagen!
Cijfer: 7,5

Wereldburgers (Brugstraat)
Tijd om de andere kant van de binnenstad op te zoeken. We lopen richting Westerhaven door de Brugstraat en zien een zaakje waar we eerder nog niet bewust van waren: Wereldburgers. Zouden ze hier ook patat met hebben? Ja, hoor! Alleen staat het op de kaart aangegeven als wedges met Brander-mayonaise. Lekker hip. Het sfeertje mag er wezen. We kijken naar de mix van jong en oud die voor de A-kerk langsloopt. De friet wordt ook nog eens heel luxe geserveerd in een porseleinen bakje, de zelfgemaakte ketchup en de Brander-mayo in aparte minibakjes. ‘Dit zijn echt Groningse piepers’, verzekert de aardige man ons. Wedges lijken op gevierendeelde aardappels. Echt gigantisch. Sommige zijn zo groot dat ze van binnen melig aandoen. Niet altijd even lekker, maar zeker niet goor. De Brander-mayo maakt alles goed. Zo, wat is die saus lekker! We nemen kleine hapjes friet om er maar genoeg mayo op te kunnen smeren. Al met al een prima tent.
Cijfer: 7,5

Plat. (A-straat)
We zijn weer misselijk. Wat te doen? Nog één toko te gaan. Gewoon doorzetten natuurlijk! Stapvoets verplaatsten we ons naar de A-straat. Daar is Plat. Een snackbar die net als Wereldburgers en Frietwinkel handelt in friet van Groningse bodem. We kunnen niet anders dan tegen de taak opzien, maar alles voor een goede test. Bij binnenkomst worden we verwelkomd door niemand minder dan het broertje van local hero Stuart Mavis. Jochem legt ons haarfijn uit hoe de aardappelen gebakken worden, waar ze vandaan komen en waarom hij ze zelf fantastisch vindt.
Mijn oog valt op de uitgebreide keuze in thuisgemaakte mayonaise. ‘Ja hoor, de truffel-, de kerrie- en de aioli-mayonaise maken we zelf. Allemaal stuk voor stuk heel lekker, maar mijn favoriet is toch wel die met truffels. Willen jullie een proeverijtje?’ Zeker wel, kom maar door met die saus!
De friet zit in een soortgelijk bakje als die bij de Frietwinkel. De ambachtelijke smaak van de aardappelen is ook vergelijkbaar. Maar de mayonaise… Man, man, man, dit is onbeschrijflijk lekker. We glijden alle vier in vol orgasme van onze barkruk af. Het gevoel dat we vol zitten, is totaal verdwenen. Het enige wat nog door onze hoofdjes speelt, is de gedachte aan de mayo en hoeveel we er nog van naar binnen kunnen werken. Echt te gek!
Cijfer: 9

Foto’s: Jasper Bolderdijk