Sjoerd den Daas wordt VS-correspondent NOS

Sjoerd den Daas wordt de nieuwe NOS-correspondent in Washington. De Hanze-alumnus is nu nog correspondent in China, maar zal binnenkort verhuizen om de verkiezingen in november te verslaan. In april interviewde Henk Dilling hem voor personeelsblad PLHanze.

‘Het is een hectische week’, zegt Sjoerd den Daas (37). Een paar dagen eerder werkten Chinese veiligheidsmensen zijn cameraman en hem hardhandig tegen de grond, toen ze een demonstratie in Chengdu filmden. Ze werden aangehouden. Een paar uur later mochten de NOS-correspondent en zijn filmer weer gaan, maar toen was de demonstratie alweer voorbij. ‘Ik voel me hier niet onveilig, zoals journalisten zich in Rusland onveilig kunnen voelen’, zegt hij via Teams. ‘Ik heb ook niet het gevoel dat we grote risico’s lopen. Maar vrij rondreizen en eenvoudig contact leggen met mensen buiten je bubbel, dat mis ik wel.’ De ervaring in Chengdu was een déjà-vu. Terug naar de opening van de Olympische Winterspelen in Beijing in 2022: in het NOS-journaal is live te zien hoe Chinese beveiligers de Nederlandse journalist uit beeld trekken.

In China liggen er rookgordijnen voor de vrije nieuwsgaring. Maar Sjoerd kan er prima doorheen kijken en dan ziet hij het land en de mensen waarvan hij zielsveel houdt. De liefde ontbrandde toen hij een jaar of veertien was. Met zijn vader bezocht hij een oom die in Hongkong voor Philips werkte. Hij keek zijn ogen uit, zwaar onder de indruk van de verticale stad, zoals auteur Paul Theroux Hongkong ooit omschreef. ‘Voor een jongen uit Friesland, die nog nooit ver van huis was geweest, was het overweldigend. De wolkenkrabbers, het tempo, de geuren, het eten. Het was een totaal andere wereld en dat beviel me wel.’

Dankbaar

Hij is de Hanze nog altijd dankbaar. ‘Voor mij stond als een paal boven water dat ik in China wilde wonen en werken. Op de Hanze mag je je verdiepen in vakken die niet direct met je opleiding te maken hebben. Ik studeerde Fysiotherapie, maar ik gewoon een minor Chinees volgen. Chinese Hanze-studenten hielpen ons met de uitspraak. Ik mocht ook een zesweeks programma volgen over Chinese taal en cultuur bij de partneruniversiteit van de Hanze in Hongkong. Daar heb ik een stage in China aan vastgeplakt. Dat was bij een project voor gehandicapte wezen, kinderen die vanwege de één-kind-politiek door hun ouders waren verstoten. Ze konden daar wel wat fysiotherapeutische kennis en vaardigheden gebruiken.’

Met een flinke tas aan praktijkervaring (met taal én fysio) schreef Sjoerd zich in bij een talenuniversiteit in Beijing. Die studie combineerde hij met zijn afstudeerscriptie. Als gediplomeerd fysiotherapeut nam hij afscheid van de Hanze. Om zijn kansen op een baan in China te vergroten, studeerde hij Bedrijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en deels in het Zweedse Uppsala.
Na zijn afstuderen klopte Sjoerd in 2012 aan bij de redactie van RTL Nieuws. Na een stage op de economieredactie werd hij redacteur en verslaggever voor RTL Z. Niet verkeerd, maar toch… Het op twee na grootste land ter wereld bleef lonken. Sjoerd liet het niet bij dagdromen. Als correspondent China voor het Financieele Dagblad en later ook voor RTL en BNR begon in 2015 zijn Aziatische avontuur.

Het betere Kremlin-watchen

Sinds het voorjaar van 2019 werkt hij voor de multimediale platformen van de NOS: televisie, radio, website, podcast. ‘Zoveel mensen, zoveel verhalen. De 1,4 miljard Chinezen weten je keer op keer te verrassen. Vaak in positieve, soms in negatieve zin. Vervelen doet het in elk geval nooit. Dat is ook wat mijn eerste docent Chinees me vertelde toen ik begon aan dit avontuur: als je Chinees gaat leren, hoef je je nooit meer te vervelen. Hij had gelijk.’

Chinezen een gezicht geven en het verhaal van China vertellen. Sjoerd vindt het geweldig. Van het kleine, opmerkelijke verhaal in het binnenland tot het grotere politieke machtsspel waarin de kaarten op het wereldtoneel worden geschud.

Enkele dagen na het gesprek loopt Sjoerd in de Grote Hal van het Volk tussen duizenden afgevaardigden die uit alle windstreken zijn gekomen voor de aftrap van het Chinese Volkscongres. Het levert een bijzondere reportage op. Niet omdat president Xi het achterste van zijn tong laat zien (want dat doet hij niet), maar omdat dergelijke beelden zelden te zien zijn. Het is een kijkje in de keuken van de macht, compleet met Welkomstmars van het Volksbevrijdingsleger. ‘Het betere Kremlin-watchen’, noemt Sjoerd  het.

Volgend jaar zomer neemt Laura van Megen zijn correspondentschap over. Sjoerd krijgt een andere functie bij de NOS (VS-correspondent weten we nu, red.) . ‘Je moet voorkomen dat het land en de mensen te veel onder je huid gaan zitten. Daarom is het goed om het stokje over te dragen.’

Vijftienhonderd kilometer heen en terug

Hoe bereis je in hemelsnaam een land dat zo’n 240 keer groter is dan Nederland en waar de langste rechte afstand ruim 5000 kilometer is? Met pretogen: ‘In elk geval rijden de treinen hier op tijd.’ Na een slokje water: ‘Het is een extreem groot land, maar het is heel goed te bereizen. De infrastructuur die de afgelopen tien jaar is aangelegd is fenomenaal. Je kunt op veel plekken met de trein komen, al kost het wel aardig wat tijd. Van hier naar Hongkong ben je twaalf uur kwijt, ook al gaat die trein rond de driehonderd kilometer per uur. Er zijn uithoeken waar ik nog nooit of misschien één keer ben geweest.’

In de coronatijd zat hij veel in het vliegtuig. Vijftienhonderd kilometer heen, item maken. vijftienhonderd kilometer terug. ‘Zo liep ik niet het risico dat ik ergens in een quarantainekliniek moest blijven. Ik probeer altijd op dezelfde dag thuis te zijn. Wanneer we niet inchecken in een hotel kunnen de autoriteiten ons iets minder makkelijk traceren. Ze willen er eigenlijk altijd bij zijn. Maar jammer is het wel. Qua reistijd is het al niet haalbaar om van alle plekken iets te weten te komen.’

Een sociaal leven schiet er soms bij in. Vooral op werkdagen die om tien uur ’s ochtends beginnen en om tien, elf uur ’s avonds eindigen. Daar komt bij: Sjoerd heeft moeite om de deur achter zich dicht te gooien. Het werk van een correspondent is nu eenmaal nooit af. De afgelopen periode met de ellende rond Gaza, met Oekraïne en met de formatieperikelen in Nederland was er wat meer tijd om op adem te komen. Dan geniet hij van de parken, van lekker eten met vrienden, van een bakje koffie in een leuk tentje in één van de sfeervolle steegjes van Beijing en van de wereld onder water, want duiken is één van zijn passies. ‘Je kunt hier alle kanten op als je tot de gelukkigen behoort die niet honderd uur per week hoeven te werken en heel weinig verdienen. Wij zitten hier natuurlijk in een enorm bevoorrechte positie.’

Aaierbal

Wat mist hij van Nederland? ‘Tja, ik ben ook maar eens mens, dus ja…’ Een gelukzalige glimlach verschijnt. Denkend aan Holland ziet hij geen brede rivieren, maar drie gefrituurde klassiekers. De eerste is een icoon onder de snacks: de eierbal. Sinds 1951 made in Grunn. Hij associeert de Aaierbal met zijn studietijd. ‘Ik heb in de mooiste stad van Nederlands mogen studeren. Je kunt er alles. Zelfs op maandag tot zes uur in de ochtend uitgaan en dan afsluiten met zo’n heerlijke bal.’ Ook voor frikandellen en bitterballen mag je hem wakker maken. Tijdens de pandemie werd het gemis zo groot dat hij op internet een recept opspoorde en zelf bitterballen ging maken.

Wat hij ook mist zijn de blauwe luchten, door Friese weilanden struinen, ja zelfs de geur van koeienvlaai. De vraag wat hij beslist niet mist kost hem geen seconde bedenktijd. ‘De inflexibiliteit van de Nederlander’, zegt hij. ‘Spontane bezoeken zijn nog net geen doodzonde. Nederlanders weten nu al met bij wie ze over vier weken gaan eten of wie er dan een uurtje komt koffiedrinken. Zo zit de gemiddelde Chinees niet in elkaar. Het kan heel lang duren voordat je iets met elkaar hebt, maar dat geldt niet voor sociale activiteiten als samen eten. Als je om zes uur mensen belt, dan is de kans groot dat je om acht uur gezellig met elkaar aan tafel zit.’

foto: Andrea Verdelli (c)