Hoe de sfeer omsloeg tijdens het boerenprotest in Groningen

Om half vijf ’s middags sta ik met open mond te kijken hoe een trekker vlak voor me zijn neus door de monumentale deuren van het provinciehuis Groningen drukt. Om mij heen wordt luid gejuicht. Dan komt Ate Hylke Kuipers tevoorschijn en klimt op het grote rode beest. Slecht nieuws: er is nog geen deal voor de boeren in Groningen.

Een paar uur eerder belt een vriend me op en zegt dat ik naar de Grote Markt moet komen. Ik spring op de fiets en sjees erheen. Iedereen die vandaag een beetje het nieuws heeft gevolgd heeft de beelden gezien, en wie de afgelopen tijd Dumpert een beetje in de gaten heeft gehouden, kan ook de beelden wel voor zich halen van trekkers die zonder moeite de dranghekken platreden op het Malieveld. Hier op de Grote Markt is het niet anders, en voor het provinciehuis aan het Martinikerkhof staan ook een aantal trekkers, samen met een publiek van zo’n duizend man.

De massa juicht. ‘We willen antwoorden, nu!’ roept Arjen

De middag begint jolig, want de geluidsinstallatie waarmee met het publiek wordt gecommuniceerd deugt voor geen meter, dus behalve de journalisten die pal voor de deur staan, verstaat niemand de boodschap. In het begin wordt nog een aantal keer geroepen ‘harder! Har-der!’ maar zonder resultaat. Wanneer de zoveelste onverstaanbare aanmoediging eindigt, zegt een boer naast me ‘nou, dat vind ik ook!’ zijn collega’s moeten smakelijk lachen.

Alma den Hertog, die de aankondigingen doet, bedoelt het goed en informeert het publiek meer dan noodzakelijk is. Ze komt optimistisch over en heeft een kladblok bij zich waar de eisen en wensen van de agrarische sector op staan. Later zien we ook Ate Kuipers, en tussendoor wordt de aandacht doorlopend opgeëist door een ongeduldige boer, aanzienlijk jonger ook, die met zijn jongensachtige charme wel wat lijkt op Sander Lantinga. Hij – Arjen Schuiling – communiceert zijn ongeduld met meer succes, wanneer een grote speaker set wordt aangesloten (met behulp van de bouwvakkers nabij, die een verlengsnoer brengen). In het begin is dat grappig, maar naarmate de tijd vordert slaat zijn energie over op het publiek. We worden ook ongeduldig. Om half twee krijgen we te horen dat Drenthe het akkoord heeft geschrapt, een half uur later dat in Overijssel hetzelfde is gebeurd. De massa juicht. ‘We willen antwoorden, nu!’ roept Arjen. De menigte neemt over ‘Nu! Nu! Nu!’ het lijkt wel een voetbalwedstrijd.

‘Die trekker gaat door de voordeur!’ roept Arjen. Gejuich en gelach.

Ate Kuipers spreekt het publiek sussend toe, want aanvankelijk wil niemand met ons praten. ‘Die trekker gaat door de voordeur!’ roept Arjen. Gejuich en gelach. Bennie Jolink klinkt door de speakers, die bovenop een shovel staan. De sfeer is redelijk goed. Er lopen veel kinderen rond, valt me op, sommigen in overall. Er lopen ook scholieren rond die eens komen kijken of er nog sensatie is. Er wordt bier gedronken en met karbiet geschoten, wat een enorme klap geeft tussen de hoge gevels van de kerk en het provinciehuis.

Maar het gaat snel bergafwaarts. De vrolijke boeren-rock-’n-roll wordt verruild voor hardstyle. Boer Arjen jut de menigte weer op: ‘als de politie SLIM IS, laten ze ons erdoor! WIJ hebben de regie!’ het zijn geen loze woorden: even later worden er twee betonnen palen omver gereden door een grote John Deere, een colonne volgt de trekker het veld op en nu staat de hele boel muurvast. Getoeter, gejuich. Harde klappen van vuurwerk op het veldje. ‘zet die trekker voor de deur!’ De massa lijkt in tweeën te splitsen, er staan boeren rustig te wachten op de uitslag van de onderhandeling en er zijn onruststokers die net zo ongeduldig zijn als Arjen. Er wordt een ei gegooid. Dat leidt tot een regen van eieren tegen de gevel van het provinciehuis. Ook broodjes hamburger met sla en appels worden gekatapulteerd. Er schiet me een scene van Game of Thrones te binnen, waarin the High Sparrow aan the Queen of Thorns uitlegt wat er gebeurt als de boeren het werk neerleggen. Ik vraag me af of we onze kracht als the many kunnen laten gelden tegenover the few.

Om kwart over vier is het geduld dan ook echt op en drukt de trekker die pal voor het provinciehuis staat onder luid geschreeuw door de deuren

Er klapt een appel dwars door één van de glas-in-lood raampjes. Er wordt gegrinnikt. Je moet je voorstellen dat deze spanning zich gedurende een paar uur opbouwt. Om kwart over vier is het geduld dan ook echt op en drukt de trekker die pal voor het provinciehuis staat onder luid geschreeuw door de deuren. Een aantal boeren stormt naar binnen, waarbij eentje wordt neergeslagen met een gummiknuppel.

Als even later Ate en Alma weer op het dak van een trekker klimmen om de stand van zaken te bespreken, krijgen ze geen applaus meer en er vliegen zelfs een paar eieren hun kant op. Alma neemt dapper het woord, met het slechte nieuws op haar kladblokje. Er is nog geen deal. Arjen onderbreekt haar met een megafoon, bijna als een verwend jochie, ‘geef de microfoon aan Ate!’ Boegeroep. Wanneer Alma is uitgesproken gaat ze op haar hurken zitten, haar mondhoeken perst ze op elkaar, ze lijkt verslagen en gekwetst.

Laten we onze sympathie niet verspelen!

Ate spreekt iedereen vaderlijk toe: ‘veiligheid is het belangrijkste, de politie is nog steeds onze vriend. Laten we rustig en verstandig blijven.’ Dan draait hij zich om, waar nog steeds een paar jongens onrustig tegen de deuren trappen en stro naar binnen gooien, over het Martinikerkhof klinkt zijn kalme stem over de hoofden van duizend ongeduldige boeren ‘doe dat nou niet jongens, daar heb je alleen maar jezelf mee…’ Hij draait zich weer om, zichtbaar bezorgd. ‘Mensen, we hebben twee-en-negentig procent van de bevolking achter ons staan. Laten we onze sympathie niet verspelen!’ Boer Arjen rookt zijn zoveelste sigaret en tikt mokkend met zijn been tegen de speaker. Om mij heen lijkt het publiek nog steeds verdeeld.