Hoe Minerva-studente Marina een halve ton won

Minerva-studente Marina stuurde de film waarmee ze afstudeerde op naar meerdere instanties. Het Nederlands Filmfonds reageerde met een flinke beloning. In de Biotoop broedt de Moldavische op nieuwe ideeën.

‘Mijn opa is er klaar voor en ik denk dat ik hem gelijk moet geven. Hij zegt dat de volgende film ook over Moldavië moet gaan. Maar helemaal zeker ben ik er nog niet van. Dingen gaan vaak anders dan je denkt. Wie daarvoor openstaat, maakt mooie dingen mee.’
Het Nederlands Filmfonds geeft Marina Sulima (24) vijftig duizend euro die ze mag besteden aan een nieuwe film. Het geld is de beloning voor Parcelpaedia, de film waarmee de Moldavische afgelopen zomer afstudeerde aan Academie Minerva.
‘Ik stuurde de film op naar meerdere instanties. Je weet maar nooit. Voor een afwijzing meer of minder ben ik niet bang. Daar ben ik wel aan gewend. Dat het Filmfonds mij eruit pikte, dat is gewoon geluk.’
In de Biotoop in Haren deelt Marina een atelier met drie studiegenoten. Het is er ruim, de koffie is zo klaar en het licht is uitstekend, zelfs op de kortste dag van 2020. Marina Sulima heeft een frisse fietstocht achter de rug, van haar kamer in het Oude RKZ naar de Biotoop is een kwartiertje peddelen.

De route van Moldavië naar Italië is niet eenvoudig, maar wel veelgebruikt

Parcelpaedia is een korte film waarin een werkelijkheid passeert die nauwelijks onderdoet voor bijna ongeëvenaarde fantasie. Zelf noemt de maakster het een ‘speculatieve documentaire’. Het is voor een deel verzonnen, maar het had waar kunnen zijn en voor een deel is het gewoon werkelijkheid.
Badantes bestaan bijvoorbeeld echt, mensen die inwonen bij Italiaanse bejaarden om ze te verzorgen en te verplegen.
‘Mijn moeder was badante in Modena’, zegt Marina. ‘Het is voor Moldaviërs een manier om geld te verdienen. In Moldavië zelf is erg weinig werk en de route naar Italië is niet eenvoudig, maar wel veelgebruikt. Mijn moeder ging per vrachtwagen. M’n vader volgde later. Ik groeide op bij m’n grootouders in Ghindesti. Later, toen m’n zus Irina achttien werd, werd zij mijn voogd.’
Irina woont nu in de Verenigde Staten, vader en moeder Sulima hebben een leven weten op te bouwen in Italië en opa Fiodor en zijn vrouw zijn gebleven waar ze waren, in Ghindesti, hun dorp in het noord-oosten van de tussen Oekraïne en Roemenië ingeklemde republiek met nog geen vier miljoen inwoners. Het is een Moldavische familie als zovele, ver bij elkaar vandaan, de oudere generatie in het vaderland en de kinderen overal op de wereld.
‘Jongeren verlaten het land, naar de plaatsen waar wel werk is, Rusland, Oekraïne, Polen, Duitsland en Italië. Bijna alle jonge mensen gaan weg. In Moldavië zeggen we: “Wil de laatste jongere die vertrekt het licht uitdoen?” Een grapje, maar het is ook triest, want het heeft ook iets van een vlucht.’

Marina’s opa, Fiodor, speelt de rol van Moldavische pakjesdokter

Al die Moldaviërs die hun land verlieten en erin slagen om geld te verdienen, sturen pakjes naar de achterblijvers. In die pakketjes zitten niet alleen levensmiddelen, ze bevatten ook hart en ziel van Moldavische families. ‘De pakjes houden het familie-organisme in stand.’ Daarover gaat Parcelpaedia, met opa Fiodor als de pakjesdokter die thuis op het Moldavische platteland de pakketten aan een onderzoek onderwerpt. ‘Mijn oorspronkelijke idee was om de hele reis van de pakketten te volgen. Het verhaal had dus moeten beginnen in Italië. Maar het ging anders, toen ik klaar was met de opnames in Moldavië werd Italië zwaar getroffen door de coronapandemie. Ik kon er niet naar toe en was aangewezen op het in Moldavië geschoten materiaal.’

De cameraman en de geluidsman kregen van Marina een oude analoge camera als bedankje, dat was het, meer kon ze ze niet geven

Marina was trouwens geen ervaren filmer, op Minerva studeerde ze Animatie & Illustratie. ‘Nwah, ik wist wel iets en ik kende bevriende studenten die me goede tips gaven. Ook belangrijk waren de docenten die me aanmoedigden om het echt te gaan doen. Dat is het mooie van studeren aan Minerva: er zijn geen grenzen, er is zoveel ruimte voor het experiment. Doe het, probeer maar, dat is de mentaliteit op de kunstacademie.’
In Moldavië vond Marina een cameraman en een geluidsman die het leuk vonden om haar te helpen. ‘Ik heb ze een oude analoge camera gegeven als bedankje. Dat was het, meer kon ik ze niet geven. Dankzij hen kon ik me helemaal toeleggen op het regisseren. Ik had het geluk dat m’n opa een natuurtalent bleek te zijn.’

Mensen weten zo weinig van Moldavië. De zwarte aarde is zo vruchtbaar, de druiven zo zoet, wijn zou een mooi thema zijn

De halve ton die de Minerva-studente kreeg van het Filmfonds moet ze gebruiken om een nieuwe film te maken. ‘Ik krijg er twee jaar voor. Nee, dat geeft geen druk. Integendeel, dit is het spannendste gedeelte. Ideeën genoeg, nu krijg ik de kans om ze uit te werken.’
Mensen weten weinig van Moldavië. ‘De film zou kunnen gaan over de fruitteelt. Pruimen, peren, appels. De zwarte aarde is zo vruchtbaar, de druiven zo zoet. Wijn! Ook een mooi thema. In Moldavië zijn oude mijnen omgetoverd tot wijnkeldercomplexen. Enorme gangen vol flessen, perfecte omstandigheden voor het bewaren van wijn. Daar liggen wijncollecties van mensen als Vladimir Poetin en Angela Merkel.

Verkiezingen zijn simpel: jonge Moldaviërs in het buitenland kiezen de kandidaat die zich niet met corruptie heeft ingelaten

‘Oude mensen en hun handeltjes, dat is ook een film waard. Omdat de pensioenen weinig voorstellen verkopen mensen hun spullen. Ze spreiden lakentjes uit op de stoep en daar koop je boeken die de bibliotheek niet heeft en tastbare herinneringen aan de sovjet-tijd.’
De nieuwe film van Marina Sulima zou ook kunnen gaan over heimwee en hoop. Hoop die leeft onder al die Moldaviërs die afgelopen november in een buitenlandse hoofdstad naar de stembus gingen om een nieuwe president te kiezen. ‘In de kern is het simpel, wij jonge Moldaviërs in het buitenland kiezen de kandidaat die zich niet met corruptie heeft ingelaten. De kandidaat die voor de EU is. Zodat er wat verandert, zodat we terug kunnen.’ Marina stemde in Den Haag. ‘Een rij van honderden meters. Allemaal Moldaviërs. Het was jammer dat ik geen camera bij me had.’

——————————————————————

Half november won de pro-Europese Maia Sandu de presidentsverkiezingen in Moldavië. De voormalige premier en Onderwijsminister versloeg de zittende president Igor Dodon met een behoorlijk verschil (57 tegen 43 procent).