Ineens heb je de winterblues… en wat doe je daar dan aan?

De winterblues. Als de bladeren beginnen te vallen, voelen sommige mensen zich neerslachtig. Hoe komt dat? Is er iets wat je eraan kunt doen?

Plotseling is het oktober. De zon laat zich maar zelden zien, de regen neemt de overhand en de grijze luchten zijn bijna dagelijkse kost. De dagen worden kouder en korter, het is geen wonder dat studenten daardoor last krijgen van de zogeheten winterblues. ‘Behoorlijk wat mensen merken tijdens de herfst en de winter een verandering in hun eetgewoonten, slaappatroon en een algehele afname van hun energieniveau’, zegt Allard van Leeuwen, studentenpsycholoog op de Hanze.
Internationale studenten kunnen daarbij te maken krijgen met een extra probleem. Vooral degenen die uit warmere landen komen, zullen zich moeten aanpassen aan de Nederlandse winter.

‘Alle vrienden die ik in die eerste periode had gemaakt… ineens waren we allemaal verdrietig’

‘In mijn eerste herfst in Groningen romantiseerde ik het een beetje’, zegt studente Vormgeving  Jennifer Mylonopoulou. ‘Zo van oh, mijn god, dit is somber, wat romantisch, het regent de hele tijd.’ Maar toen werd het december. ‘Alle vrienden die ik in die eerste periode had gemaakt… ineens waren we allemaal verdrietig.’ Jennifer, die uit Griekenland komt, woont nu ruim twee jaar in Nederland. Ze herinnert zich nog steeds de eerste indruk van het Nederlandse weer. ‘Ik was het snel zat om omhoog te kijken en daar geen blauwe hemel te zien.’

De winterblues kan een grote invloed hebben op de schoolprestaties. ‘Het was mijn eerste jaar hier en ik had zoiets van: ik moet goede cijfers halen en studeren’, zegt Una Laizāne, een studente International Business uit Letland. ‘Maar tegelijkertijd had ik gewoon geen energie.’ Una had zelfs moeite met doodnormale dagelijkse dingen. Simpele taken, zoals boodschappen doen en eten koken, slurpten haar energie op. In Letland was Una wel gewend aan de kou, maar de Nederlandse wind en regen vond ze andere koek.

‘Vertragen in de winter is een natuurlijk proces, daarin meegaan hoort daarbij’

Volgens Van Leeuwen is de winterblues niet de enige factor die de productiviteit van studenten verlaagt, maar wel een belangrijke. ‘Vertragen in de winter is de natuurlijke gang van zaken in ons lichaam. In die vertraging meegaan maakt deel uit van het proces’, legt hij uit. ‘Het is een heel natuurlijk verschijnsel waaraan we ons tot op zekere hoogte kunnen aanpassen.’ Van Leeuwen weet dat de meerderheid van de mensen die last hebben van de winterblues worstelen met weinig energie, maar er zijn ook mensen die er beduidend meer last van hebben.

Je verliest de interesse voor activiteiten die je normaal gesproken blij maken

In dat geval is er sprake van een officiële stoornis, de Seasonal Affective Disorder of SAD. Deze stoornis is een vorm van depressie. Volgens de officiële definitie spreken we van SAD wanneer de depressie optreedt tijdens een specifiek seizoen, gedurende ten minste twee opeenvolgende jaren. Mensen met SAD ervaren over het algemeen een verlies aan interesse in activiteiten die hen normaal gesproken vreugde zouden brengen. ‘Het is een toestand van het zenuwstelsel waarbij je de verbondenheid met de omgeving verbreekt’, zegt Van Leeuwen. ‘Je hebt de neiging om je terug te trekken, waardoor je meer thuis blijft.’ In Nederland, zo toonde een rapport van het Universitair Medisch Centrum Groningen aan, leidt ongeveer drie procent van de bevolking aan Seasonal Affective Disorder.

Oké, dan heb je het dus, maar wat kun je eraan doen?

Als je symptomen ernstiger zijn, is het belangrijk om hulp te zoeken. Hanze-studenten kunnen via de website een eerste afspraak maken met de studentenpsychologen. ‘Dat gesprek is meer een screening waarbij we kijken of je bij ons aan het juiste adres bent of dat je misschien beter ergens anders kunt aankloppen’, zegt Van Leeuwen.

Als je mildere symptomen hebt, kun de winterblues te lijf gaan door leuke dingen te doen. Afspreken met vrienden, bijvoorbeeld, sporten, de gezelligheid opzoeken. Jennifer had veel baat van het contact met een vaste vriendengroep. ‘We spreken bij elkaar thuis af. Dat is altijd beter dan in je eentje naar buiten gaan in de regen en de wind.’
Uit een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat blootstelling aan daglicht een direct effect heeft op stemming, slaap, cognitie en prestaties. Naar buiten gaan, ook al is het maar een kleine wandeling, verbetert voor de geestelijke gezondheid aanzienlijk.
Van Leeuwen raadt studenten met SAD aan om regelmatig te bewegen. ‘Maar’, zegt hij, ‘sta jezelf ook toe om te vertragen. Het is misschien niet realistisch om te verwachten dat je in de winter veel energie hebt. Je daartegen verzetten maakt je alleen maar vermoeider. Wanneer je ernstige klachten hebt is het zeer belangrijk dat je professionele begeleiding zoekt voordat je conclusies trekt.’