Mixed Marthas Arts

Bijna dertig jaar geleden begon Lucia Marthas haar eigen academie. De opleiding in dans, zang en acteren speelde in op de vraag naar professionele musicalspelers. En die vraag is alleen maar toegenomen.

Het was Mary Poppins, de Disneymusical uit 1964 met Julie Andrews en Dick Van Dyke, die Lucia Marthas op het pad bracht dat ze altijd zou blijven volgen.
‘Ik was helemaal verkocht. Al die dansende mensen, magisch vond ik dat. En ik vind het nog steeds een interessante musical. Dansen, zingen en acteren zijn van hetzelfde hoge niveau.’

Ik had wel talent, maar ik was niet goed genoeg voor het Nationale Ballet

Op haar elfde werd ze aangenomen op de gerenommeerde dansacademie van Nel Roos in Amsterdam. Roos (1914-1970) leverde een grote bijdrage aan de vorming van generaties jonge Nederlandse dansers en daarmee aan de ontwikkeling van de vaderlandse danskunst.
‘Ik was supergemotiveerd. Ik wilde absoluut naar de school van Nel Roos. Dat was destijds de beste opleiding van Nederland.’
Na de opleiding volgde een carrière als balletdanser, onder andere in Duitsland. Marthas was in de twintig toen ze haar spitzen aan de wilgen hing.
‘Ik had wel talent, maar ik was niet goed genoeg voor het Nationale Ballet. Wel qua skills, maar niet qua lichaamsbouw. Dun genoeg, maar te brede schouders.’

Niet meer losgelaten
In een voormalig woonhuis in Amsterdam opende ze in 1983 haar eerste balletschool. Anders dan andere balletscholen koos ze niet voor klassiek ballet, maar voor de combinatie van ballet en jazzdans.
‘Jazzdans is een vrije manier van dansen die bewegingen uit verschillende danstechnieken en dansstijlen mengt.’

Om minder afhankelijk te zijn én voor overheidsbekostiging in aanmerking te komen, hebben we een sterke partner gezocht

Haar eigenzinnige koers trok leerlingen en bracht haar in contact met televisiewereld. Het begon met de choreografie voor de Miniplaybackshow van Hennie Huisman. Daarna volgden diverse andere producties, waaronder de André van Duin Show. Omdat ze voor de tv-producties vaak geen allround dansers kon vinden, begon ze haar eigen dansacademie. In 1990 volgde de erkenning van de overheid.
‘We waren een particuliere opleiding. Geen dure, want onze opleiding werd voor een groot deel gefinancierd door sponsors. Het is mooi dat het kan, maar je bent wel kwetsbaar. Als de sponsors afhaken, kun je de tent sluiten. Om minder afhankelijk te zijn én voor overheidsbekostiging in aanmerking te komen, hebben we een sterke partner gezocht. In diezelfde tijd zocht de Hanze naar uitbreiding van haar aanbod kunstopleidingen. Om een lang verhaal kort te houden: we hebben elkaar gevonden en niet meer losgelaten.’

Geen leerjaren maar treden
De academie van Lucia Marthas kent drie opleidingsroutes: hbo, mbo en vooropleiding. Hbo onder de vlag van de Hanzehogeschool, mbo in samenwerking met Noorderpoort en een vooropleiding in dans, acteren en zang voor kinderen vanaf groep 3.

Onze docenten geven niet alleen les, ze zijn ook actief in het werkveld

‘We hebben het curriculum ingedeeld in treden in plaats van leerjaren. Alle treden bij elkaar vormen een trap. Hierdoor ontstaat er een geïntegreerd en doorlopend opleidingstraject. Vanaf de vroegste fase van de recreatieve opstapklassen tot en met onze toekomstige Masteropleiding.’ De opleiding is gericht op dans, acteren en zang (de performing arts). Studenten worden opgeleid tot podiumkunstenaar of docent voor de nationale en internationale wereld van dans, musical en muziektheater. Oud-studenten waren onder andere te zien in musicals als Aladdin, We Will Rock You, Sister Act, A Chorus Line en Billy Elliot.

Gefrustreerde dansers
‘We hebben goede contacten met het werkveld. Niet alleen in het laatste jaar, maar tijdens de hele opleiding zijn er praktijkstages. Onze docenten geven niet alleen les, ze zijn ook actief in het werkveld. Zo ervaren ze wat er in de praktijk gebeurt en dit kunnen ze overbrengen op de leerlingen en studenten. Zo is iedereen altijd up-to-date.’

Alles draait om uitstraling. Je moet je publiek kunnen betoveren

In de opleiding ligt de nadruk op dans. Studenten zijn er zes tot zeven per uur dag mee bezig.
‘Maar zonder zang- en acteerkwaliteiten kom je niet bij een musical binnen. Daarom screenen wij onze studenten ook op zang en acteren.’
Talent en techniek zijn belangrijk, maar het allerbelangrijkste is persoonlijkheid.
‘Alles draait om uitstraling. Je moet je publiek kunnen betoveren.’
Naast aan dansen, zingen en acteren besteedt de opleiding aandacht aan ondernemersvaardigheden en leiderschap.
‘Ik wil dat onze dansers goed en breed worden opgeleid, anders val je na je danscarrière in een diep gat. Er zijn veel gefrustreerde dansers die niets over ondernemen hebben geleerd. Die weten na hun danscarrière niet wat ze moeten doen.’

Minder draagkrachtige gezinnen
Ze noemt het belangrijk dat kinderen al jong in aanraking komen met cultuur en sport. Dat is goed voor de fysieke, mentale en sociale ontwikkeling. Toch is het niet vanzelfsprekend dat alle kinderen die kans krijgen. Ze wijst erop dat Nederland één van de rijkste landen ter wereld is, maar dat er volgens een rapport van de Sociaal Economische Raad (SER) ruim 378.000 kinderen opgroeien in een gezin dat leeft op het bestaansminimum.

Ik ben een mix van kunstenaar, docent en ondernemer

‘Dat is één op de negen kinderen. Die gezinnen kunnen een beroep doen op de stichting Leergeld of het Jeugdfonds Sport & Cultuur, die zich richten op het voorkomen van sociale uitsluiting van kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen. Ook wij willen voor iedereen toegankelijk zijn, ongeacht sociaal-culturele achtergrond. En we willen betaalbaar zijn voor minder draagkrachtige gezinnen. Voor die groep hebben we een fonds opgericht.’
Dat ze haar eigen school van de grond kreeg en die school ondertussen is uitgegroeid tot een gerespecteerde naam in het kunstonderwijs, schrijft ze toe aan haar dna. ‘Ik ben een mix van kunstenaar, docent en ondernemer.’

Commerciële tante
Lucia Marthas is meer dan een naam, het is een merk. Met haar dansopleidingen is ze inmiddels actief in Groningen, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Naast het onderwijs levert haar Marthas Theatre World dansers, modellen, choreografen, presentatoren en creatieve concepten voor televisie-, theater- en evenementen-producties. En ze heeft een kledinglijn, Marthas Wear.

Mijn werkweek? Met gemak tachtig uur

‘Sommige mensen noemen me een commerciële tante, maar ik zie dat anders. Ik doe wat ik leuk vind. En uit de vraag naar onze diensten mag je afleiden dat anderen het ook leuk vinden wat we doen. Mijn werkweek? Met gemak tachtig uur. Dat is niet zielig, want ik kies er zelf voor. Natuurlijk is het werk, maar het voelt vaak niet zo. Wat zeggen ze ook alweer? ‘Doe iets wat je leuk vindt en je hoeft geen dag te werken.’ Nou gaat mij dat wel wat ver, maar de essentie klopt wel. Hoe je in het leven staat bepaalt voor een groot deel hoe jij je werk ervaart. Ik ben een positief mens. Waar sommige mensen een berg zien, zie ik een heuveltje. De soep wordt nooit zo heet gegeten als-ie wordt opgediend. Hobby’s? Ik heb vier kinderen en ik vind het leuk om samen iets te ondernemen. Wintersport bijvoorbeeld. Daar word ik heel blij van.’

Foto’s: Pepijn van den Broeke