Ritalin en studeren: gouden combi of giftige cocktail?

‘Ik was niet af te leiden. Dan kon de muziek aan staan, kon mijn toenmalige vriendin naakt door de kamer lopen, maar het deed me niets. De focus en concentratie bleef.’

Je hoort ze al jaren: verhalen van studenten over de positieve effecten van ritalin op het studeren. Na inname van een dosis ritalin zou je een stuk sneller, efficiënter en dus effectiever informatie tot je kunnen nemen. Moeheidsverschijnselen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Ideaal dus voor het leren voor je tentamen zou je denken, maar is deze ogenschijnlijk ideale pil wel zo onschuldig als de meesten denken?

In de praktijk is ritalin relatief makkelijk te krijgen op de zwarte markt

Om deze vraag te kunnen beantwoorden is het handig om eerst iets meer over de herkomst van ritalin te weten te komen. Ritalin is een aan amfetamine (speed) verwant middel dat paradoxaal genoeg een rustgevende en kalmerende werking heeft op iemand met ADHD. In Nederland wordt ritalin dan ook nagenoeg  alleen voorgeschreven aan mensen met ADHD. Inderdaad, het middel is niet verkrijgbaar zonder een recept van de arts. Maar dat is officieel, in de praktijk is ritalin relatief makkelijk te krijgen op de zwarte markt.
Op het brein van een normaal persoon zal de werking van ritalin anders zijn dan op de hersenen van iemand met ADHD. Laatstgenoemden hebben een brein dat afwijkend functioneert. Veelal ontbreekt het ADHD’ers aan overzicht, waardoor het leggen van verbanden lastig is. Ritalin zorgt ervoor dat hun brein (tijdelijk) ‘normaler’ functioneert. Bij mensen zonder ADHD zal de oppeppende werking de overhand hebben. Bij hen zullen concentratie en uithoudingsvermogen toenemen.

Dan kon de muziek aan staan, kon mijn toenmalige vriendin naakt door de kamer lopen, het deed me niets

Een ritalingebruiker die anoniem wenst te blijven (we noemen hem hier Peter) heeft voor ons gesprek ritalin ingenomen. Voor hem staat het buiten kijf dat het gesprek hierdoor anders dan anders zal verlopen. Gesprekken zijn een stuk serieuzer.

Peter gebruikt ritalin voornamelijk om te studeren. Een wereld van verschil, aldus Peter. ‘Normaal gesproken leer je, sla je een bladzijde om en weet je al niet meer wat er op de vorige bladzijde stond.’ Met ritalin behoudt hij z’n focus en legt hij meer verbanden. ‘Ik was niet af te leiden. Dan kon de muziek aan staan, kon mijn toenmalige vriendin naakt door de kamer lopen, maar het deed me niets. De focus en concentratie bleef.’

Als ik opsta en ik gooi er een ritalin in, ga ik douchen en voel ik me topfit

Maar ritalin heeft ook nadelen. Peter geeft aan dat het toch een soort drug is. ‘Bij gebruik verkeer je onder invloed en ben je niet echt jezelf.’ Ook merkt hij dat hij bij gebruik meer transpireert. Doordat het zo prettig is en alle dagelijkse taken er eenvoudiger van worden vindt hij het een verslavend middel. ‘Als ik opsta en ik gooi er een ritalin in, ga ik douchen en voel ik me topfit. Zonder ben ik chagrijnig en begin ik mijn dag brak.’

De GGD raadt het gebruik van ritalin alleen aan bij mensen die het zelf daadwerkelijk voorgeschreven krijgen om medische redenen. Wanneer mensen die het niet voorgeschreven krijgen het middel toch gebruiken is er sprake van misbruik, aldus de GGD. Over eventuele nadelige gevolgen voor de gezondheid blijft men vaag. Door het gebruik van dit middel kun je over je grenzen heen gaan en je reserves gebruiken, stellen ze. Dit kan leiden tot slapeloosheid. Langetermijnrisico’s worden niet genoemd.

Een collega van me heeft het niet nodig, maar neemt het wel. Die staat nu tijdens werk elke ochtend iedere zin vier keer te herhalen

Een conclusie geven over de combinatie van ritalin en studeren is geen eenvoudige zaak en kan individueel verschillen. Op korte termijn zal het er ongetwijfeld toe leiden dat het studeren gemakkelijk zal verlopen, maar hoe werkt dat op de lange termijn? Is ritalin nou een onschuldige stimulant, zoals koffie of een uiterst schadelijke zoals cocaïne? Onderzoeken spreken elkaar tegen of geven geen duidelijk uitsluitsel.

Ritalingebruik kan nuttig en prettig zijn, maar dat er ook sprake is van ongeoorloofd gebruik wordt duidelijk als Peter een voorbeeld geeft van een collega die het graag inneemt voor hij naar z’n werk gaat: ‘Een collega van me heeft het niet nodig, maar neemt het wel. Die staat nu tijdens werk elke ochtend naast me iedere zin vier keer te herhalen.’