HanzeMag test: de vetste oliebollen van Groningen

Begin de jaarwisseling rustig en zonder zorgen. Wij hebben het zwaarste werk voorgekauwd, zodat je klokslag nul uur 2016 de meest verfijnde smaak op het gebied van gefrituurd deeg op tafel kunt zetten. 

December is de maand van heiligen, kapitalisten en verkapt egoïsme. Heerlijk, inventief en oprecht. Net als ons team van fijnproevers. Allen gespecialiseerde autodidacten op het gebied van het subtiele pallet aan vetnuances, sappigheid en deegstructuur die de banketwereld rijk is. ‘Hé, vergeet de buitenkant niet te noemen. Het oog wil ook wat.’ Ja, ja, Floor. Komt goed.
Doorweekt na een rondje Groninger oliebollenkramen, poetst Floor Meijs haar beslagen bril in gepaste stilte. De juryvoorzitter bereidt zich mentaal en lichamelijk voor op het hoogtepunt van het jaar. Floors deskundigheid ligt in de kritisch subjectieve kennis van fruittoepassing en esthetisch verantwoord frituurgebruik. Banketbakkers vrezen haar militante compromisloosheid.

Kijk! Deze veert meteen terug. Geen goed teken.

Ik doorbreek de stilte met het geritsel van gele tasjes die ik uit mijn rugzak pak. Godzijdank, we hebben elke verpakking kraamsgwijs gemarkeerd. Een idee dat in de plenzende regen zo weggespoeld had kunnen worden. Iedere oliebollenkraam blijkt namelijk dezelfde leverancier van verpakkingsmateriaal te hebben. Logisch natuurlijk. Dit is een niche.
‘Beginnen we gelijk met de oliebollen, of juist met één van de andere producten?’ Op het menu staan ook krenten– en appelbollen. Als we toch aan het testen slaan, dan maar meteen alle klassiekers onder de loep. Om de subjectiviteit te waarborgen hebben we gekozen voor vier categorieën: buitenkant, binnenkant, juiciness en geur. De buitenkant staat in het teken van de korst. Hoe ziet die eruit, hoe vers is de smaak van het bakvet en wat is de uitnodigingsfactor om te eten?

In het oordeel over de binnenkant staan het deeg en de eventuele vulling centraal.
De daarop aansluitende categorie juiciness is noodzakelijk om de synergie tussen deegsmaak, vulling en structuur te beoordelen.
De geur is opgedeeld in twee subcategoriën: geur buitenkant en de eetgeur. De laatste staat voor het samenkomen van smaak en geur tijdens het happen.
‘Kijk! Deze veert meteen terug. Geen goed teken.’ Jurysecretaris Jasper Bolderdijk, bekend van zijn beeldende en scherp gestelde notulen, neemt een hap uit een krentenbol en knijpt erin. Zijn expertise is deegschuim en substantiebehapbaarheid. ‘De binnenkant moet net memory foam zijn’, knikt hij veelbetekenend. Paniek slaat toe. Uit welke zak heb je die krentenbol gepakt? Jasper wijst naar de verpakking die afkomstig is van de kraam van banketbakker Antoon Meijer aan de Nieuwe Boteringestraat. We zijn per ongeluk al begonnen. Floor legt snel vier plasticbordjes op rij om het overzicht te behouden.

Bordje één: Antoon Meijer, Nieuwe Boteringestraat
De krentenbollen zijn op het eerste gezicht wat aan de kleine kant. De vetgeur is sterk. ‘De krenten lijken een beetje aangebrand’, constateert Floor. De smaak is goed, vindt Jasper. ‘Bovendien valt de flexibiliteit van het deeg na de eerste hap wel mee. Minder rubber, meer memory foam nu.’ We zijn het met elkaar eens: het uiterlijk van deze banketsnack is zeker misleidend voor de algehele belevenis. Cijfer: 7
Nu we toch bezig zijn met fruitbollen is de appelvulling een logisch vervolg. Floor inspecteert de buitenkant met dezelfde conclusie als bij de krentenbol: niet echt uitnodigend. Ik lik mijn bol om de versheid van het vet te constateren. Dat is lichtelijk aan de oude kant. Het valt ons op dat dit de enige appelbol is zonder kristalsuikertopping. Bij de andere kramen konden we kiezen. De smaak maakt het goed. ‘Ja, wel prima. Goede middenmoter.’ Cijfer: 6.9
Ook de oliebol volgt de trend van zijn twee voorgangers. We zijn niet onder de indruk, maar echt afzeiken zit er ook niet. Wederom een dikke voldoende. Wat de kraam van Antoon Meijer op een gemiddelde van 7 brengt.

Bordje twee: Akkermans Oliebollen, winkelcentrum Paddepoel
‘Zo, deze is wel lekker zoet, zeg.’ Floor kauwt blij verrast. Jasper: ‘De buitenkant is goed gebruind. Mooi aanlokkelijk kleurtje.’ Een korte stilte tekent ons genot. Na een bak koffie om het grootste deel van vettigheid achter onze kiezen weg te spoelen, tonen we de cijfers. Twee negens en een achtenhalf. Cijfer: 8.8
Akkermans appelbol voelt perfect aan. De suikertopping heeft een deel van het vet opgenomen waardoor het net crispy genoeg is gebleven. ‘Hier zit jam of iets dergelijks in. Een beetje te zoet voor mijn doen, maar goed behapbaar’, stelt Floor. Jasper: ‘Ik vind het goed dat de buitenlaag sterk en net taai genoeg is om te compenseren voor de zompige vulling. Hierdoor komt de juiciness extreem goed uit de verf.’ Cijfer: 8
Vol verwachting pakken we een oliebol. De vorige twee snacks zijn zo goed bevallen, deze moet wel de winnaar zijn. Hap. Moment van stilte en verwerking. Dit is goor, zeg! Jasper is het met me eens. ‘Hoe kan dat? Ik kauw nog steeds. Het is zo taai. Net kauwgum.’ We houden het bij één hap. Cijfer: 5 Gemiddelde cijfer voor Akkermans Oliebollen wordt daarmee een 7.4. ‘Zonde, de rest was echt goed.’

Bordje drie: Wiltjer-Fogerty, Grote Markt
De oliebollenkraam op de Grote Markt wordt goed aangeprezen door verschillende landelijke media. Van hun appel- en krentenbollen moeten ze het niet hebben. ‘Dit is wat ik bedoel met te veel veerkracht. Ik kan niet eens normaal een hap nemen. Mijn kaak wordt gewoon weer teruggedrukt.’ Jasper heeft gelijk. Fruittoepassingsexpert Floor is ook niet tevreden over de inhoud. ‘De krenten? Die zijn er niet. De appels? Wie heeft deze joekels zo groot gesneden? Ze zijn niet eens gaar, joh!’ Beide producten krijgen het cijfer 4.
Met tegenzin grijpen we naar de oliebollen. De snack begint nu aan óns te vreten, in plaats van andersom. Ik zet wat extra koffie en neem een hap. Een fluwelen lichte smaak van de perfecte vet-deegverhouding verspreidt zich door mijn mond. Van welk bordje kwam deze? Floor wijst de Grote Markt aan. Ik pak een andere oliebol en neem een hap. Ja, ongelofelijk. Dit is lekker. Jasper is het in stilte helemaal met me eens. Cijfer: 9.5.
Dit brengt de oliebollenkraam op de Grote Markt op een gemiddelde van een 5.6. ‘Met de kanttekening dat dit de lekkerste oliebol tot nu toe is’, aldus de substantiebehapbaarheidsexpert.

Bordje vier: Oliebollenkraam Westerhaven
De laatste gele tas wordt geopend. We zijn moe en vol. ‘Wiens idee wat het om drie verschillende snacks te proberen?’ Ik houd me wijselijk stil. Voor de laatste keer beoordelen we door te likken, te knijpen en te happen. Floor: ‘Deze appelbollen zijn de gulden middenweg. Kleine stukjes, niet te zompig en een lekker vleugje kaneel.’ De krentenbol raakt dezelfde snaar. Beide banketsnacks krijgen een 7.5.
De verkoopster had al gehint dat haar kraam een aantal jaren als beste uit de oliebollenbus van verschillende media was gekomen. Ze liet ons zelfs geplastificeerde krantenknipsels zien. Met de iets te hard aangebakken buitenkant en net niet sappige binnenkant komen we met onze beoordeling uit op een 7. Het kraamgemiddelde is dan automatisch een 7.3. Niet slecht inderdaad. De winnaar is echter duidelijk.

Conclusie: Wiltjer-Fogerty, de oliebollenkraam met het laagste gemiddelde, heeft de meest smaakvolle nieuwjaarsbol. De beste speciaalbollen haal je bij Akkermans in Paddepoel.

Foto’s: Jasper Bolderdijk