Welke drugs gebruiken Groningse studenten, en waarom?

Welke drugs gebruiken Groningse studenten? En welke types studenten gebruiken? Psycholoog Arne van den Bos (44) weet ’t. De onderzoeker van het lectoraat Verslavingskunde weet zelfs ook een beetje waarom studenten gebruiken.

‘Het is een overzichtsartikel van vijf jaar onderzoeken. Het ligt klaar voor de review van een internationaal tijdschrift. Zij beoordelen of het artikel aan hun wetenschappelijke standaarden voldoet en of het in hun tijdschrift past. Ik moet dus een slag om de arm houden. Maar goed, ik kan íets zeggen over drugsgebruik onder studenten. En ik ben één van de weinigen, want over dit onderwerp is niet heel veel gepubliceerd.’

Waarom eigenlijk niet?
‘Studenten vallen onder de grotere groep van jongvolwassenen. Veel onderzoekers vinden het niet nodig om ze als aparte groep onder de loep te nemen. Ik doe dat wel, vijf jaar inmiddels. Bij de dataverzameling ga ik niet over één nacht ijs, ik werk goed samen met Breuer Intraval, een gerenommeerd onderzoeksbureau. Alles staat en valt met de steekproef, die moet representatief zijn voor de totale groep.

We zien al jaren dat XTC het enige middel is dat aan het normaliseren is

Wij hebben een manier gevonden om die representativiteit te garanderen. De studenten die de vragenlijsten afnemen, gaan op zorgvuldig uitgekiende tijdstippen naar al even slim uitgezochte gebouwen van de universiteit en de Hanze. Daar vragen ze ieder jaar 500 studenten naar hun opvattingen over drugs en naar hun eigen gebruik.’

Welke drugs gebruiken Groningse studenten het meest?
‘Om te beginnen is de lijst van middelen die studenten gebruiken tamelijk stabiel. Je hebt alcohol en cannabis, die staan op nummer één en twee. Dan een hele tijd niets en dan komt XTC. Eén op de vijf studenten zegt dat hij dat heeft gebruikt in het jaar dat voorafging van het onderzoek. Daarna volgen cocaïne en speed. Net als XTC zijn dat partydrugs. In zekere zin geldt dat ook voor ketamine, dat aan een opmars bezig is. Ketamine is een downer, een middel dat verdooft. De andere middelen zijn uppers, ze geven energie. Op afterparty’s willen feestgangers in rustige sferen komen en ketamine kan daarbij helpen.’

En paddo’s en LSD-achtige dingen, zijn die onder studenten in trek?
‘Na ketamine is de volgende op de lijst 2C-B, een synthetisch tripmiddel. Dus ja, studenten gebruiken hallucinogene middelen, maar van grootschalig gebruik is geen sprake. Ik ben trouwens heel benieuwd of het gebruik van die middelen het afgelopen jaar is toegenomen. Er waren geen grote feesten, studenten moesten zich thuis vermaken, dus… een toename, dat zou best kunnen. Maar verwacht geen spectaculaire groei of ineens een hoge piek, veranderingen in middelengebruik gaan geleidelijk. We zien al jaren dat XTC het enige middel is dat aan het normaliseren is. En het is nog lang niet zo normaal als alcohol en cannabis. Studenten koppelen XTC aan feestjes en speciale gelegenheden die slechts af en toe plaatsvinden. Ze vinden het beslist niet normaal om XTC buiten die context te gebruiken.’

Weet je ook waarom studenten XTC normaler zijn gaan vinden?
‘Men noemt het niet voor niets the love drug. Wie aan XTC denkt, denkt aan feest, intimiteit en verbondenheid. Niet aan afgeleefde verslaafden, niet aan problemen. Twee derde van de studenten die het nooit gebruiken denken dat ze er makkelijk aan zouden kunnen komen. Binnen een dag zelfs, denkt de helft. Het zijn dingen die wijzen op inburgering.

De grootste groep gebruikers gaat verantwoord met middelen om. Maar dat komt meestal niet in de krant

‘Het kan ook de andere kant op gaan. 4-FA gold lang als een XTC-alternatief. Toen verklaarde de overheid het illegaal. Dat ging gepaard met enige nare incidenten die in het nieuws kwamen. De associatie bij het middel werd negatiever en de gebruikscijfers kelderden.’

Dat klinkt als een tamelijk gezonde reactie.
‘Jazeker. De grootste groep gebruikers gaat verantwoord met middelen om. Maar dat komt meestal niet in de krant. De incidenten halen het nieuws wel, hoewel dat ook weer niet helemaal waar is. De Drugsmonitor Incidenten houdt bij hoeveel gebruikers medische assistentie nodig hebben. Mensen die op een EHBO-post belanden of bij de spoedeisende hulp. Nou, wat denk je? In 2019, de laatste cijfers, 5500.’

Dat klinkt als veel.
‘En waarom? Te sterke pillen zijn één factor. De andere is combigebruik, verschillende middelen tegelijk. Je weet sowieso niet precies hoe het brein reageert. Dat hangt van veel factoren af, de dosering, de omgeving waarin je het gebruikt, hoe je je voelt, wat je hebt gegeten, wat je drinkt. Watervergiftiging is een bekend incident.’

Watervergiftiging?
‘XTC, cocaïne en speed verhogen de bloeddruk, de hartslag en de lichaamstemperatuur. Je zweet meer, met uitdroging als gevolg. Daarom is het goed om water te drinken wanneer je die middelen gebruikt. Maar daar zit wel een grens aan. Drie, vier liter water per uur is echt te veel. Zeker als je weet dat de aanbevolen hoeveelheid één glas per uur is.’

Het is toch wel een heel gedoe, allemaal.
‘Je kunt er gewoon niet te luchthartig mee omgaan, je moet er de tijd en de ruimte voor hebben. Die hebben tieners en jongvolwassenen nog. Wanneer ze ouder worden gaan andere dingen zwaarder wegen en vaak stoppen ze dan gewoon met drugs.’

Gewoon? Stoppen is toch niet eenvoudig?
‘Drugs zijn zeker verslavend. Maar dat betekent niet dat je er niet vanaf kunt komen. De meeste mensen lukt het. De lichamelijke behoefte is meestal snel verdwenen, dat is een kwestie van dagen of weken. De geestelijke afhankelijkheid is veel sterker. Dat vereist niet alleen wilskracht. Het lectoraat Verslavingskunde benadrukt de rol van zingeving in het bestrijden van verslavingen. Wanneer verslaafden een doel in hun leven vinden, als ze dingen ontdekken die zwaarder wegen dan drugs, dan helpt dat bij het afkicken.’

Welke studenten gebruiken drugs, is daar wat over te zeggen?
‘Twee dingen staan vast. Jongens gebruiken meer dan meisjes en leden gebruiken meer dan niet-leden.’

Leden? Toch weer Vindicat?
‘Dat is niet gezegd. We informeren naar het lidmaatschap van een studentenvereniging, niet naar de naam van de club. Hoe dan ook, groepsdruk speelt een rol, dat is zeker waar. Iedereen past zich aan de mensen met wie hij omgaat. Er zijn subculturen waarin drugs er gewoon bij horen. Wanneer je die omgeving verlaat, kom je in een andere. Daaraan pas je je ook weer aan. Daarom is het zo moeilijk om van de alcohol af te komen. Het is overal.’

Net als cannabis.
‘Dat is toch echt minder. Over cannabis bestaan enige wijdverbreide misverstanden. Het wordt in Nederland bijvoorbeeld niet vaker gebruikt dan in omliggende landen. Lang niet alle Nederlanders vinden het normaal om cannabis te gebruiken. Buitenlanders denken dat het te koop is in de supermarkt. Het ligt allemaal net even anders, maar dit beeld zorgt er wel voor dat blowen populair is onder buitenlandse studenten. Niet onder Aziaten, trouwens, die gebruiken nauwelijks. Het zijn vooral Duitsers en Spanjaarden.’

Kan het kwaad?
‘Bij cannabis zien we zeker een toename van het zogeheten problematisch gebruik. Mensen die zo veel blowen dat andere betekenisvolle dingen naar de achtergrond verdwijnen, zoals studie, werk en relaties. Medisch is er veel discussie over cannabis, net als over alle andere middelen. Als psycholoog voeg ik daaraan toe: middelengebruik wordt zeker een probleem wanneer je ze gebruikt om problemen uit de weg te gaan.’

Welke drugs gebruiken Groningse studenten, en waarom? We vroegen het niet alleen aan Arne, maar ook aan vele studenten. Wil je de drugsenquête inclusief cijfers, ervaringsverhalen van Groninger studenten en drugs, interviews met onderzoekers en een dealer, en illustraties en cartoons van Groningen’s beste tekenaars en illustratoren nog een keer rustig en gebundeld doorlezen? Bestel dan gratis (tenminste, als je Hanze-student bent) het boekje DRUGS: Studenten & drugs in Groningen via deze link en we sturen je een exemplaar op!

Foto: Niels Punter (c) – De mensen op de foto hebben geen relatie met de inhoud van het artikel.