Zo groen als g(r)as

Het lectoraat Life Science & Renewable Energy van het Expertisecentrum Energie ‘EnTranCe’ onderzoekt hoe je sneller van gras groen gas kunt maken. Net zo snel als een koe, is het doel, om precies te zijn.

Lector en onderzoeksleider Jan-Peter Nap legt uit: ‘De manier waarop we momenteel van organisch afval zoals gras bruikbaar gas kunnen maken, waarmee we ons huis kunnen verwarmen of op kunnen koken, kost ongeveer zestig dagen. En dat terwijl een koe met gras ongeveer hetzelfde doet, maar dan in een dag of vier. Natuurlijk, een koe gaat verder en maakt melk en eiwit. We kijken daarom maar naar een onderdeel van het hele proces in een koe.’

Koeienpensen
Hoe kan het dat een koe dat zo snel kan? Dat heeft volgens Nap te maken met de bacteriën die in de pens van de koe zitten. ‘Wat we gaan onderzoeken is hoe we de bacteriën uit de pens van een koe beter kunnen gebruiken om op eenzelfde manier gras om te zetten in bruikbaar biogas. Nou bestaat biogas uit een mengsel van methaan (= aardgas) en kooldioxide, het alom gevreesde CO₂. We willen zo veel mogelijk methaan en geen CO₂. We combineren dit dus met eerder werk waarin we het kooldioxide met behulp van weer andere bacteriën en groene waterstof ook omzetten naar methaan. Zo krijgen we dus –bijna- zuivere methaan uit gras.’

Andere herkauwers
Maar hoe ga je als onderzoekers een koe nadoen?  Door een deel van de koe te gebruiken, natuurlijk. ‘Van een slachterij krijgen we de inhoud uit koeienpensen aangeleverd. Dat zijn vooral bacteriën. Vervolgens gaan we kijken of en hoe we die bacteriën in het laboratorium net zo kunnen laten werken als in de koeienpens.’

Natuurlijk ‘’gaan we van het gas af’’, maar dat geldt voor het gas waarvan de winning aardbevingen veroorzaakt

‘Het kan ook met andere herkauwers: we hebben momenteel studenten uit India die niet met materiaal uit een koe (die is immers heilig in India) kunnen werken. Zij onderzoeken daarom de bacteriën uit een schaap. De verwachting is dat onze aanpak goed zal werken in het laboratorium, maar dat de opschaling naar installaties die meer aankunnen een uitdaging wordt. Ook onderzoeken we de economische haalbaarheid die voor dit soort nieuwe technologie relevant is.’

Van het gas af
Maar moesten we in Groningen nu juist niet van het gas af? ‘Natuurlijk ‘’gaan we van het gas af’’, maar dat geldt voor het gas waarvan de winning aardbevingen veroorzaakt. Groen gas, oftewel biogas opgewaardeerd naar de eisen van het Nederlandse gasnet, is een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Als we gras net zo efficiënt kunnen omzetten als een koe, kunnen we die technologie misschien ook gebruiken om andere typen biomassa efficiënter om te zetten in gas. Op die manier kunnen we in de toekomst nog duurzamer omgaan met beschikbare biomassa.’

Waarschijnlijk komen er in de toekomst van de circulaire bio-economie hele andere toepassingsmogelijkheden voor biomassa

‘Er is momenteel terecht veel discussie over het gebruik van biomassa voor de productie van energie en de duurzaamheid daarvan. Zolang biomassa lokaal beschikbaar is, zoals gras, denken we een goede bijdrage te leveren met de aanpak die we kiezen. Waarschijnlijk komen er in de toekomst van de circulaire bio-economie hele andere toepassingsmogelijkheden voor biomassa. Ook dan moeten we de technologie paraat hebben om met het restant van die biomassa iets zinvols te doen.’

Onderwijs en onderzoek
De Hanze zou de Hanze overigens niet zijn als het onderwijs niet een belangrijke rol heeft in het onderzoek. Een Hanze docent gaat op het onderzoek promoveren en verschillende opleidingen krijgen het onderwerp voor hun kiezen. De meest voor de hand liggende opleidingen zijn natuurlijk die van het Instituut voor Life Science & Technology. Die studenten helpen met het verzamelen en analyseren van de onderzoekdata uit het laboratorium en met het opschalen.  Maar studenten van het Instituut voor Financieel Economisch Management  gaan modellen maken of en hoe het ‘gras-gas’ een haalbaar business-model kan worden. En studenten van het Instituut voor Communicatie, Media & IT zullen zich buigen over de vraag hoe het ‘gras-gas’ het best aan de buitenwereld kan worden uitgelegd. Voor wie binnen zijn of haar opleiding interesse heeft in energietransitie, duurzaamheid en bacteriën is dit dus een uitgelezen kans om de koe bij de horens te vatten.