ChatGPT is gereedschap, waarom zou je het niet gebruiken?

Iedereen lijkt het erover te hebben, ChatGPT. Maar hoe zit dat op de Hanze? Wat vinden studenten van de schrijfrobot? En hoe zit het met de nadelen?

Studenten en scholieren maken hun huiswerk en opdrachten met ChatGPT. Docenten zien immers geen verschil tussen hun teksten en die van het computerprogramma. De NOS plaatste een oproep aan middelbare scholieren met de vraag wie de chatbot gebruikte. Bijna de helft van de 532 scholieren reageerde met ja.

ChatGPT is een chatbot die op een natuurlijke manier reageert op vragen. Het programma genereert teksten, het geeft feedback en is in staat om bronnen aan te wijzen.
De schrijfrobot wordt inmiddels al flink gebruikt. Studenten schrijven er (delen) van hun opdrachten mee, coders sporen er fouten mee op in door hen geschreven codetaal en andere mensen laten de bot zelfs gedichten maken.

ChatGPT maakt nog een hoop fouten, maar die merk je niet op als je geen expert bent

Tijdens een ronde door de Van DoorenVeste en de Van OlstBorg voelde ik in totaal 54 studenten aan de tand. Slechts twaalf van hen zeggen dat ze ChatGPT weleens hebben gebruikt. Uiteraard kunnen we daar geen conclusies aan verbinden, behalve dan dat Hanze-studenten ChatGPT kennen. Dat blijkt ook al uit het gegeven dat slechts een handjevol studenten zeggen dat ze nog nooit van deze nieuwe ontwikkeling hebben gehoord.

Ook de discussie over het gebruik van ChatGPT is volop gaande. Op 18 januari spraken computationele taalkundigen van onderzoeksgroep GroNLP over ChatGPT. In de Doopsgezinde Kerk in Groningen liet onderzoeker Rik van Noord zien dat de software nog een hoop fouten maakt, terwijl je dat niet altijd opmerkt als je geen expert bent. Het programma is heel goed in het formuleren van betrouwbaar klinkende antwoorden, terwijl het net zo goed door de software verzonnen producten kunnen zijn.
Zo gaf Van Noord ChatGPT de opdracht om een verhaal te schrijven over personen die niet bestaan en gebeurtenissen die niet hebben plaatsgevonden. ChatGPT reageerde met een verhaal inclusief bronnen. Die bronnen zien er op het eerste gezicht betrouwbaar uit, maar in werkelijkheid bestaan ze niet. ‘ChatGPT is een extreem nuttige tool als je de antwoorden makkelijk kunt verifiëren’, stelde Van Noord vast.

Emma: ‘Een docent had me door. Hij had uitgeplozen dat ChatGPT alinea’s maakt van tussen de zestig en negentig woorden’

De Hanze-studenten die ik spreek zijn voorzichtig met de output die het programma levert. Marat: ‘Het is geen kwestie van kopiëren en plakken. ChatGPT heeft niet altijd gelijk.’ Matthijs is ook alert. ‘Ik heb een paar keer dezelfde ABC-vraag ingevuld. Toen kreeg ik twee keer een ander antwoord.’ Arjan staat nog niet te springen van enthousiasme. ‘Ik heb meer vertrouwen in mezelf’, luidt zijn uiterst simpele antwoord.

Toch gebruiken sommige studenten ChatGPT inmiddels al voor huiswerk. Emma (die haar echte naam niet bekend wil maken) gebruikt het programma om informatie op te zoeken. Daarnaast raadpleegt ze het voor de opbouw van haar teksten en soms laat ze ChatGPT losse alinea’s schrijven. Ze vertelt over de docent die dat doorhad. ‘Hij is dol op het uitpluizen van zulke dingen. Zo was hij erachter gekomen dat ChatGPT tussen de zestig en negentig woorden per alinea gebruikt.’

‘Eén van mijn docenten zei: de tools zijn er, dus waarom zou je ze niet gebruiken?’

Dat ChatGPT controversieel is, blijkt als ik de groep vraag of ze me met deze docent in contact kunnen brengen. Beter van niet, zeggen ze.
Die terughoudendheid is lang niet altijd nodig, want andere docenten zetten studenten juist met ChatGPT aan het werk. Marat: ‘We moesten het gebruiken om de verschillen tussen het gebruik van AI en PubMed-sources te bewijzen.’
Een andere student bevestigt deze positieve houding. ‘Eén van mijn docenten zei: de tools zijn er, dus waarom zou je ze niet gebruiken?’

Op de GroNLP-bijeenkomst sprak Tommaso Caselli over de rol die deze software in het onderwijs zal gaan spelen. Die heeft heel wat voordelen. Het scheelt tijd en moeite, de applicatie verbetert de schrijfstijl en geeft inspiratie voor bronnen. En docenten kunnen de discussie aangaan over kritisch denken en hun aandacht richten op de ontwikkeling van andere vaardigheden. Nadelen zijn er ook. Studenten kunnen blindelings op de software gaan vertrouwen en het risico op fraude wordt hoger. Docenten kunnen niet onderscheiden of de tekst voortkomt uit een menselijk of uit een computerbrein. Een ander nadeel is dat docenten moeten gaan nadenken over nieuwe toetsingsmethoden.

Een Hanzewerkgroep moet met ideeën over het gebruik van ChatGPT komen

Hoe de Hanze met deze nieuwe ontwikkeling omgaat is nog niet duidelijk. ‘Ik kan me voorstellen dat studenten nieuwsgierig zijn naar de mogelijkheden van ChatGPT’, zegt woordvoerder Anthony Hogeveen. ‘We zullen dus goed kijken wat we ermee willen doen.’
Inmiddels heeft de Hanze een werkgroep ingesteld die met ideeën over het gebruik van ChatGPT moet komen. Het College van Bestuur (CvB) is positief, ja, zelfs enigszins enthousiast. ‘We omarmen deze ontwikkeling’, zei CvB-lid Annemarie Hannink op 23 januari op vragen van de medezeggenschapsraad.
Daar zal Tommaso Caselli zich vast goed in kunnen vinden. Volgens de taalwetenschapper kunnen docenten hun focus voortaan beter leggen op zaken die de software niet goed kan. ‘Zoals het reflecteren op het schrijfproces.’ Daar zal de student uiteindelijk ook van leren en dat is belangrijk, want daarvoor volg je immers een opleiding.

Dat ChatGPT een grote verandering teweeg zal brengen staat buiten kijf. Of, zoals student Arjan concludeert: ‘Een boekverslag zal nooit meer hetzelfde zijn.’

Foto (fragment): Brett Jordan