Chinees Nieuwjaar vieren in Groningen, hoe doe je dat?

Voor de meeste mensen is Chinees Nieuwjaar gewoon een datum. Voor Tai Lun en Shuhan is het veel meer, vooral nu ze zo ver van huis zijn.

Nieuwjaar is de belangrijkste feestdag in Taiwan. Het is een beetje te vergelijken met kerst in Nederland. ‘Het is een tijd om uit te rusten, samen te komen met familie en elke dag te genieten van heerlijk eten’, zegt Tai Lun Hsieh, die een master Fine Arts volgt aan het Frank Mohr Instituut. Alle Taiwanezen hebben rond Nieuwjaar zo’n tien dagen vakantie.

‘In het huis van mijn opa zie ik altijd familieleden die ik alleen met Nieuwjaar tegenkom’

Shuhan Liu, die net als Tai Lun de master Fine Arts volgt, zegt dat hetzelfde geldt voor China, waar Nieuwjaar net als in Taiwan vooral draait om familie. ‘Meestal breng ik de eerste dag van Chinees Nieuwjaar door met mijn moeder, de tweede dag bij mijn oma en de derde dag bij mijn opa. In het huis van mijn opa zie ik altijd familieleden die ik alleen met Nieuwjaar tegenkom.’

Eten speelt ook een hoofdrol. Tai Luns familie bereidt gerechten zoals gestoofd varkensvlees, gebakken vis en radijscake. ‘Het menu op oudejaarsavond moet uitbundig zijn. Iedereen doet vreselijk zijn best. Bij ons thuis staan meestal soep en zeven of acht gerechten op tafel, worstjes, gestoofd varkensvlees, gebakken vis, radijscake, roergebakken groenten en varkens- of kippensoep.’

Lekker praten met vrienden terwijl je alle zorg en liefde in de knoedels stopt

In Taiwan bestaat geen typisch nieuwjaarsmenu. Maar het eten dat wordt opgediend heeft vaak wel symbolische betekenis. Vis staat voor overvloed, radijs voor geluk en goede voortekenen.

‘Bij ons in het noorden van China maken we altijd knoedels’, zegt Shuhan. ‘Het is echt een dingetje voor het gezin, kinderen én volwassenen staan samen in de keuken. In Groningen maak ik trouwens ook vaak knoedels, in mijn eentje of met vrienden. Lekker praten met vrienden terwijl je alle zorg en liefde in de knoedels stopt. Als ze klaar zijn, kun je de knoedels samen met alle mooie woorden opeten om je ziel te verwarmen.’

Rode enveloppen symboliseren zegeningen en geluk, het geld dat erin zit heeft te maken met geluk

De festiviteiten gaan ook gepaard met rituelen. Tai Lun noemt de traditie van het geven en ontvangen van rode enveloppen, bekend als hongbao. ‘Op oudejaarsavond geven werkende kinderen rode enveloppen aan hun ouders om hen te bedanken voor hun harde werk en verzorging’, zegt Tai Lun. ‘Mijn ouders geven ons ook rode enveloppen. Die staan voor zegen en geluk. Er zit ook geld in, maar alleen munten en biljetten met even getallen. Oneven getallen brengen ongeluk, dus die geef je niet cadeau.’

De kleur van Nieuwjaar is rood. ‘Rood is overal. Rode versieringen, rode kleding en zelfs rode as van de rotjes die we aansteken’, zegt Shuhan. ‘Zelfs as is door die kleur een goed voorteken.’

Vorig jaar werd Shuhan uitgenodigd voor het nieuwjaarsdiner bij een vreemde thuis

Dit is Tai Luns eerste Nieuwjaar buiten Taiwan. ‘Ik heb het geluk dat ik hier Taiwanese vrienden heb. Ik doe mee aan hun nieuwjaarsdiner en nodig andere vrienden in Groningen uit om samen te koken en feest te vieren.’

Shuhan werd vorig jaar zomaar uitgenodigd door een onbekende. ‘Ze was er online achter gekomen dat ik geen plannen had. Zo zie je maar hoe cultuur ons verbindt, zelfs als vreemden. Na dat feest zijn we goede vrienden geworden.’ Dit jaar hoopt Shuhan Nieuwjaar te vieren met het personeel van het restaurant waar ze parttime werkt.

Tai Lun en Shuhan moeten een paar hobbels over voordat de nieuwjaarfestiviteiten kunnen beginnen. Ingrediënten voor het diner zijn in Nederland niet gemakkelijk te vinden. En in Groningen zal het normale leven tussen 29 januari en 12 februari gewoon doorgaan, ook op de Hanze. ‘Ik zal een evenwicht moeten vinden tussen schoolverplichtingen en culturele tradities. Voor je het weet nemen de verplichtingen de overhand. Het is makkelijk om je enthousiasme voor Nieuwjaar te verliezen.’

Juist op de dagen rond Nieuwjaar kan heimwee de kop opsteken. Tai Lun: ‘Toen mijn familie belde, zaten ze in dezelfde ruimte. Ik kon hun enthousiasme voelen en was net zo blij en opgewonden als zij. Nadat ik had opgehangen, voelde ik me erg afgesneden.’

‘Hanze had versieringen kunnen ophangen, het kost niet veel, maar het laat ons zien dat ze om ons geven’

Het is moeilijk om tradities te beschrijven voor mensen die de culturele achtergrond niet delen. ‘De woorden die je gebruikt  hebben een betekenis die klasgenoten uit andere landen gewoon niet kennen’, zegt Tai Lun. Shuhan:  ‘Mensen hebben tijd nodig om andere culturen te begrijpen. Dat is niet erg.’

Ze geloven wel dat onderwijsinstellingen kunnen helpen om dergelijke kloven te overbruggen. ‘Culturele uitwisselingsevenementen of ruimtes waar studenten van dezelfde nationaliteit met elkaar in contact kunnen komen, zouden geweldig zijn’, zegt Tai Lun. Kleine gebaren kunnen een groot verschil maken, denkt Shuhan. ‘Het zou gastvrijer hebben gevoeld als de Hanze eenvoudige decoraties had opgehangen. Dat kost niet veel, maar het laat zien dat ze om je geven.’

Degenen die Nieuwjaar ver van huis vieren moeten hun best doen om er wat van te maken. ‘Zoek vrienden die jouw cultuur delen’, zegt Tai Lun. ‘Het bereiden van de bekende gerechten en het spreken van je eigen taal geeft al een gevoel van verbondenheid.’

Foto: Fine Arts master-studenten Tai Lun (links) en Shuhan (rechts)