College-voorzitter Henk Pijlman: Deel opbrengst leenstelsel naar studentenwelzijn

Dinsdagmiddag opent Minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven officieel het schooljaar op de Hanzehogeschool. Een perfect moment voor Collegevoorzitter Henk Pijlman om haar te laten zien wat de Hanze zoal wil gaan doen met haar deel van de opbrengst van het leenstelsel.

Wat gaan studenten merken van de miljoenen die we waarschijnlijk extra krijgen?
‘We beginnen dit jaar met investeringen in studentenwelzijn. Er komen drie studentpsychologen, en we gaan de studentbegeleiding veranderen, het wordt meer coachend. Ik hoop dat studenten daar in de loop van het jaar iets van gaan merken.’

Waarom dan pas?
‘We krijgen het geld pas als onze kwaliteitsafspraken in november worden goedgekeurd. Heel veel effect zal het dit schooljaar dus nog niet hebben. Volgend jaar krijgen we er als het goed is een smak geld bij, en het jaar daarna nog meer.
Daarnaast moeten studieloopbaanbegeleiders opnieuw opgeleid worden, hun rol wordt heel anders. Ook de psychologen kunnen we pas na november aannemen, als we er zeker van zijn dat we er geld voor krijgen. Als dat zo is, hopen we in januari echt van start te kunnen gaan met de veranderingen.’

Goede bedoelingen zijn niet genoeg, de NVAO wil structureel beleid zien

De Nederlands-Vlaamse Accreditatie-organisatie zal weinig tegen studentenpsychologen hebben, dus je kunt toch alvast beginnen met investeren?
‘Goede bedoelingen zijn niet genoeg, de NVAO wil structureel beleid zien. Ik heb kort geleden nog met ze gesproken. Voor hen is het belangrijk dat je een gedegen plan voor meerdere jaren neerlegt. Er zijn instellingen die voor een jaar wat aanpassingen doen, maar dat is niet wat de NVAO wil zien. Het moet een doorlopende ontwikkeling zijn, niet incidenteel wat noodverbanden leggen. Het geld is immers ook structureel.’

Vorig schooljaar zijn jullie alle schools langs gegaan om studenten en docenten te vragen waar het geld dat door de invoering van het leenstelsel vrijkomt naartoe moet. Wat kwam daar, naast studentenwelzijn, nog meer uit?
‘Dat men ondanks de grootte van de Hanze een gevoel van kleinschaligheid ervaart. De lijnen zijn kort, en iedereen wil dat graag zo houden. Ik zal het daar tijdens mijn openingsspeech ook over hebben. Ik werd vorig jaar namelijk gebeld door iemand die me vertelde dat hij het lustrumboek van de Hanzehogeschool had gelezen, en veel interesse had in de geschiedenis. Hij dacht het graf van Gerard de San gevonden te hebben, de eerste docent van de Academie van Teken-, Bouw- en Zeevaartkunde. Hij moest op de Zuiderbegraafplaats liggen, dus hij was daar gaan kijken en… gaan graven! Ik schrok natuurlijk. Wat had hij gedaan?

Wat we vorig jaar vooral hebben gedaan in onze gesprekken met studenten en medewerkers is ophalen wat er al is en dat versterken.’

‘Het bleek gelukkig met toestemming te zijn, en hij was niet op zoek gegaan naar Gerard zelf, maar naar zijn grafsteen. Hij legde me uit dat het vroeger gebruikelijk was dat de grafsteen in een kuil verdween wanneer de betaling voor een graf ophield. Die steen hebben we dus teruggevonden en de inscriptie vond ik heel bijzonder: “Ter herinnering aan Gerard de San, zijne dankbare leerlingen”. Zijn leerlingen hebben dus gezorgd voor een grafsteen. Dat zegt wel iets over de relatie tussen studenten en hun docent in die tijd, en hoe kleinschalig het nog was.’

Maar echte revolutionaire dingen worden er niet gedaan met de leengelden?
‘Dat is nooit de insteek geweest. Wat we vorig jaar vooral hebben gedaan in onze gesprekken met studenten en medewerkers is ophalen wat er al is en dat versterken.’

Is daar echt iets collectiefs uitgekomen, iets wat in vrijwel alle schools al gebeurde, zonder dat het echt beleid was?
‘Nou ja, je kijkt natuurlijk naar je rol binnen het hoger onderwijs, ook internationaal gezien, en dan komt vanzelf de vraag opzetten: wat voor onderwijsinstelling zijn we nu precies? Als je kijkt naar wat we doen, waar de nadruk op ligt binnen ons onderwijs, dan kun je concluderen dat we een ‘engaged university’ zijn. We voelen ons heel erg verbonden met de regio, met lokale en internationale maatschappelijke problemen: energietransitie, sustainability, healthy ageing…’

Wij hadden bijvoorbeeld een student die het grappig vond om als opleiding ‘Braadworst’ in te vullen

Kunnen we regionaal nog meer ‘engagen’ dan we al doen?
‘De nieuwe bestuursvoorzitter van de Rijksuniversiteit Groningen, Jouke de Vries, spreekt al een tijdje over het streven naar een ‘Universiteit van het Noorden’, een samenwerkingsverband tussen alle hoger onderwijsinstellingen in Friesland, Drenthe en Groningen. Wat de RUG precies wil doen met dependances in Drenthe is natuurlijk niet aan mij. Maar ik wil wel voorstellen om de infrastructuur die er al is, veel beter te benutten. We hebben al een Health Hub in Roden, waarin de provincie fors investeert. We openen nu een innovatiewerkplaats in Assen. Waarom sluiten we niet een deal met de RUG en het Drenthe College, Noorderpoort, het Alfa College, NHL Stenden en alle Friese mbo-stellingen om die bestaande infrastructuur veel meer gezamenlijk te benutten? Dan krijgt zo’n universiteit echt inhoud met concrete activiteiten, waar in gezamenlijkheid wordt gewerkt ten faveure van de regio.’

Nog iets heel anders: alle hbo-instellingen stapten vorig jaar uit de NSE, betekent dat ook dat we dit jaar geen studentenenquête hebben? Het ministerie denkt er nu zelfs over om de enquête wettelijk verplicht te stellen.
‘Ik wil eerst iets rechtzetten. We zijn er niet uitgestapt, we kregen alleen onbetrouwbare resultaten. Niemand had de behoefte om eruit te stappen, we zien er echt wel de waarde van in. Er klopte gewoon niks van en er waren serieuze issues met de nieuwe privacywet. Eerder kon je uit de vooraf ingevulde gegevens van de geënquêteerde studenten afleiden wie studenten waren en aan welke opleiding zij studeerden. Maar in de enquête van 2019 moesten studenten dat voor het eerst zelf aangeven. Dat is qua privacy misschien beter, maar je moet dan wel blind varen op de eerlijkheid en serieusheid van de studenten. Wij hadden bijvoorbeeld een student die het grappig vond om als opleiding ‘Braadworst’ in te vullen. Leuk, maar zo krijg je natuurlijk geen betrouwbare resultaten.
‘Ach, van mij mogen ze het verplicht stellen, maar iedereen deed al mee, dus dat lijkt me niet echt nodig. Het is veel belangrijker dat Studiekeuze123 dit jaar aantoont dat ze weer een betrouwbare enquête kunnen opstellen. Ze hebben beterschap beloofd, dus daar vertrouw ik maar op.’