De grote Groninger eierballentest 2015

Het geheim van de Groningse eierbal. Waar komt deze snackspecialiteit vandaan? Wat maakt het zo typisch Gronings? Redacteur Teo Lazarov, fotograaf Jasper Bolderdijk en eierbaldeskundige Richard Postma gingen op zoek naar de lekkerste eierbal van Groningen.

‘Teo, ik heb mijn voet zwaar gekneusd. Sorry, ik kan niet mee op eierballenjacht.’ Richard Postma, eierbaldeskundige en student aan de Popacademie, klinkt teleurgesteld. Uitstellen? ‘Nee, ik kan de komende vier weken m’n huis niet uit.’ Zonder Richard valt onze zoektocht in duigen en dat mag niet gebeuren. Het besluit is daarom snel genomen. We halen eierballen bij vijf verschillende cafetaria’s in de Stad en nemen ze mee naar Richards huis om ze daar vakkundig te proeven.
Vooronderzoek brengt ons bij de volgende vijf cafetaria’s: De Kroon in Paddepoel, De Koning aan de Bedumerweg, De Kapteyn in de Korrewegwijk, De Hoek in het centrum en Friet van Piet in de Oosterpoortwijk. Het is zaterdagavond en het regent om het kwartier. Na lange wachtrijen komen we uiteindelijk doorweekt bij onze eindbestemming aan. Gastheer Richard laat ons hinkelend binnen. We besluiten om alle ballen in volgorde van ophalen te testen. Zo zijn alle snacks even koud en dus gelijk.

De dichtheid is hoe de ragout zich verhoudt tot de rest van de eierbal

Voordat we beginnen, benoemen we zes categorieën waarop we het oordeel over de eierbal zullen vellen: substantie, dichtheid, het ei, crunch, smaak en prijs. ‘Kijk, de substantie is de ragout dat om het ei zit. De dichtheid is hoe de ragout zich verhoudt tot de rest van de eierbal’, expliciteert Richard. Hij heeft zijn sporen als eierbaldeskundige verdiend. Tot voor kort woonde deze expert in Casa del Eierbal, waar menig buitenlander is onderworpen aan de genietingen van deze streeksnack. Bovendien was Richard tijdens Eurosonic 2014 op de 3voor12 Talkshow te bezichtigen als kenner op dit gebied.
‘De eierbal heeft zijn roots in Indonesië’, vertelt hij. ‘Dat staat onomstotelijk vast. Maar hoe het product precies in Groningen terecht is gekomen, is een mysterie. In 1951 introduceerde een man met de naam Sloots de eierbal in Groningen. Sloots’ recept is door de producent van Aaierbaln overgenomen. Ze hebben de originele receptuur ietwat gewijzigd om de lekkernij, want dat is het, langer houdbaar te maken.’ Echt Gronings is de eierbal niet (zo treft men de koning der snacks in menig automatiek in Venlo aan, maar daar staat de bal bekend onder de naam frietei). Tijd om te beginnen.

De Kroon, Paddepoel
Vakkundig snijdt Richard de eerste eierbal in tweeën. Een perfect gouden ei komt tevoorschijn. De ragout vertoont echter gaten. ‘Hieraan zie je dat het zelfgemaakt is.’ Richard wijst naar de gaatjes. ‘Ik ga nu de dichtheidstest doen.’ Voordat we doorgronden wat hij bedoelt, pakt onze expert een helft en begint te schudden. ‘Heel goed. Het ei blijft er mooi in zitten.’ Over de smaak zijn we het allemaal eens: heerlijk en verfijnd.

Gemiddeld: 7,53

Koning, Bedumerweg
Cafetaria Koning staat hoog aangeschreven in Groningen. Het familiebedrijf maakt alles zelf en is bovendien (of moeten we zeggen: nochtans) de goedkoopste van de vijf. Dit keer heeft fotograaf Jasper de eer de bal doormidden te snijden. Richard: ‘Zie je dat? Het ei is te klein en er zit te veel ragout omheen. Weet je wat er dan gebeurd? Dit!’ Hij neemt een flinke hap uit zijn nog hele eierbal. Het ei verschuift in de ragout en vliegt bijna door de korst. ‘Jammer’, zuchten we gedrieën. De smaak is wel heel goed en blijft lang hangen. ‘Biertje erbij?’ Ja, graag.

Gemiddelde: 7,36

De Kapteyn, Korrewegwijk
‘Zo, wat een kanonskogel’, Jasper heeft de volgende bal in zijn hand. ‘Man, wat een vet!’, sombert  Richard. ‘Mijn handen glinsteren helemaal.’ De binnenkant van de bal is een gladde vettige massa. Bovendien is geen van de drie eieren in de onze ballen consistent gekookt. Jasper: ‘Die van mij lijkt prima, maar als ik naar die van jullie kijk…’ Hij schudt zijn hoofd. Van crunch is trouwens geen sprake.

Gemiddelde:  5,97

Hoek, centrum
‘Hiervan heb ik hoge verwachtingen’, roept Richard wanneer we bal nummer vier tevoorschijn halen. Hoek heeft een strakke, kleine bal. Jasper: ‘Volgens mij kun je hier prima in happen zonder dat het ei verschuift.’ Richard probeert het uit, inderdaad geen schuifei. ‘Perfect!’ Alle eieren zijn even goed gekookt, de ragout is wat vlak, maar nog steeds goed in de ondersteuning van het ei. Deze bal is niet zelfgemaakt, maar komt van het bedrijf HNG-Food: wel met de hand gemaakt, maar in grote hoeveelheden, zo hebben we ons laten vertellen. Richard: ‘Het klinkt wat zuur tegenover de zelfgemaakte ballen, maar dit is wel erg goed.’ Goede crunch, goed ei, beetje weinig ragout.

Gemiddelde: 7,66

Friet van Piet, Oosterpoortwijk
Na drie kwartier rust te hebben genomen, beginnen we met lichte tegenzin aan eierbal nummer vijf. Voor de laatste keer snijden we de snack doormidden. Perfect gekookt gouden eigeel blinkt ons in de ogen. ‘Volgens mij het beste ei tot nu toe’, zegt Jasper. ‘Ziet er goed uit’, beaamt Richard. ‘Weet je zeker dat dit een fabrieksbal is?’ Hij wijst naar de vrij dikke laag ragout. Wij knikken, het meisje bij cafetaria had gezegd dat het van Aaierbaln is. Na de eerste hap kijken we elkaar aan. ‘Zo! Deze is echt goed in balans. Niet vlak en niet te overheersend.’ Het blijft echter bij één hap, want we zitten misselijkmakend vol. Maar het oordeel is unaniem: we hebben een winnaar.

Gemiddelde: 8,44

Recept voor vier doe-het-zelf-eierballen
50 gram boter; 60 gram bloem; halve liter koude (kippen)bouillon; peper; kerrie; 1 eetlepel peterselie; 4 hardgekookte eieren, gepeld; 1 ei, losgeklopt; paneermeel.

Smelt de boter, voeg de tarwebloem toe en roer door tot het een bal wordt. Laat de bal al roerende een paar minuten garen op laag vuur. Roer beetje bij beetje de koude bouillon er door, maar laat het geheel niet te dun worden. Voeg naar smaak peper, ietsje nootmuskaat en kerrie toe. Voeg de peterselie toe en laat de ragout afkoelen op een natgemaakt bord.

Verdeel de dikke ragoutvulling  in vieren en duw met vochtige handen de hardgekookte eieren erin. Zorg dat de naadjes goed sluiten. Wentel de ballen eerst door paneermeel, vervolgens door losgeklopt ei en tot slot nog een keer door paneermeel. Bak ze in hete frituurolie.  (Bron: Hermus en Zandstra, culinaire gidsen van Dagblad van het Noorden)

Foto’s: Jasper Bolderdijk