Nazi-waanzin getekend met de kinderpen

Is er niet al genoeg geschreven over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog? Nee, vindt Guus Luijters die de taak op zich heeft genomen om zoveel mogelijk kinderen die het Grote Verdriet niet overleefden een gezicht te geven. In 2012 verscheen In Memoriam (2012), een indrukwekkend boek met drieduizend foto’s van omgekomen kinderen en de summiere geschiedenissen die ze nalieten.
Van sommige kinderen is een beetje meer bekend. Die informatie staat in Kinderkroniek 1940-1945, een uitgebreide opsomming van de brieven en dagboekfragmenten die de kinderen voor en tijdens de oorlog optekenden. Afgewisseld met al eerder gepubliceerde getuigenissen van overlevenden, geven ze een huiveringwekkend beeld van de verschrikkingen die deze kinderen hebben doorstaan. Kinderkroniek beschrijft net zo goed alledaagse beslommeringen als de bizarre wereld waarin de kinderen zich bevinden. Het overgrote deel past zich soepel aan aan de beperkingen die Joden werden opgelegd. Het noodlot dat hen wacht kennen ze niet, maar hun dagelijks leven bevat meer dan genoeg ingrediënten om bang voor te zijn. De vrees vloeit steeds nadrukkelijk uit hun pennen. De atmosfeer die de kinderen schilderen van de razzia’s, is ongeëvenaard.
Daarnaast beschrijven de kinderpennen de ongekende waanzin van de nazi-terreur. Sommige verhalen zijn zo bizar dat je ze niet kunt geloven.
Alles haalt de kampcommandant van Westerbork, Albert Gemmeker, uit de kast om een te vroeg geboren jongetje op te lappen (hij laat een couveuse aanrukken uit Groningen, een hoogleraar Kindergeneeskunde uit Amsterdam, hij wijst twee verpleegsters aan die jongen dag en nacht verzorgen). De jongen redt het. Als hij een half jaar is, het kereltje weegt inmiddels zes pond, gaat hij op transport naar Auschwitz.
Luijters besluit dergelijke verhalen met de kille weergave van feiten: de datum
van het vertrek, het nummer van het transport en de datum van overlijden (die
in negentig procent van de gevallen op de dag van aankomst plaatsvindt).
Een boek waar de lezer stil van wordt. Ook degene die denken dat alles al gezegd is.