Stuko woordenboek: waarom gebruiken studenten zoveel afko’s?

Wel eens van kof, boon en ap gehoord? Dan ben je vrijwel zeker een student. Studenten gebruiken graag en veel afko’s (afkortingen). Waarom moet alles zo kort mogelijk? Om tijd te winnen misschien? Of zit er iets anders achter?

Mare, studente in Groningen, gebruikt veel afko’s. Een simpele observatie bewijst het, tijdens de wandeling die ik met haar maak, gebruikt ze soms meerdere afkortingen in één zin.
‘Ik stond er eerst niet zo bij stil, maar op een avond zei ik het woord verga, als afkorting voor vergadering. Dat vond ik echt heel ver gaan’, lacht ze.
Uit onderzoek blijkt dat mensen zich er bewust van zijn dat ze een eigen taaltje creëren. Mare: ‘Binnen ons huis worden erg vaak afko’s gebruikt. Hé, ga jij zo nog Ap? Kun je avo voor me meenemen?’

Je zegt het één keer voor de grap en zonder dat je het doorhebt…

Er zijn Instagram-accounts en sites met lijsten van studentenafkortingen. Natuurlijk heeft corona gezorgd voor verse afko’s. ‘Woorden als quabo, quarantaine borrel, worden uitgesproken alsof het normale woorden zijn’, zegt Mare. ‘Je gebruikt het één keer voor de grap en zonder dat je het doorhebt, neem je het echt over. Voor mij gaat het echt heel onbewust.’

René Appel, schrijver en taalwetenschapper, legt uit waarom mensen afkortingen gebruiken.
‘Woorden die frequent voorkomen in een taal zijn over het algemeen kort. Denk aan persoonlijke voornaamwoorden, lidwoorden en voorzetsels. Mensen zijn geneigd om relatief lange woorden die ze vaak gebruiken af te korten. Zo wordt laboratorium razendsnel lab.’ Volgens René gebruiken studenten graag afkortingen om hun taal dynamischer te laten klinken. ‘Dat past bij de jeugdcultuur. Amsterdam wordt dan bijvoorbeeld Damsko.’

Het gebruik van afko’s betekent dat de spreker erbij hoort

Daniëlle van Dorp, docent op ROC Aventus, concludeert dat de afkortingen vooral afkomstig zijn vanuit de verenigingen in grote steden.
‘Het creëert bonding in de groep. Je geeft het vocabulaire een eigen draai.’ Het identificeren met de groep speelt dus een grote rol. Het doel is om een gevoel van exclusiviteit te creëren. Buitenstaanders begrijpen het niet en insiders wel.

René Appel: ‘Het gebruik van afkortingen betekent dat de spreker erbij hoort, oftewel: het verschijnsel van incrowding.’
Afko’s zijn dus in zekere zin een geheimtaal. Maar, levert het je tijdwinst op? Mare denkt van niet: ‘Voor tijdwinst doe ik het zeker niet. Je schiet er echt niks mee op als je drie letters weglaat uit je woord. Het gaat echt onbewust als je eenmaal in die flow zit.’ Docent Daniëlle van Dorp beaamt het: ‘Als je het gaat timen, zal het inderdaad geen tijdwinst opleveren. Wél kun je elkaar er sneller door begrijpen binnen de groep.’

Krijg je niet genoeg van afko’s? Hier op een rijtje de favoriete afkortingen van een paar Hanzestudenten:

• BVO’tje = Biertje Voor Onderweg
• Kwarrel = Kwaliteitsscharrel
• PINO = Potentieel Interessant Neuk Object
• LaBo = Laffe Borrelaar
• Adtje = Je glas in één keer leegdrinken (afkomstig van de Griekse term ad fundum, wat staat voor tot de bodem.)