Syrische Hanze-studenten hopen op nooit meer oorlog
Vorige maand viel het Assad-regime in Syrië. Naast veel vreugde is er angst voor de toekomst. Hoe kijken Syrische studenten terug op de revolutie in hun land?
‘Gefeliciteerd, je hebt een deel van je vrijheid terug!’ Zaid Farg (21), student Built Environment, belde direct na de val van het Assad-regime zijn beste vriend in Syrië. ‘Ik heb het offensief van HTS vanaf het begin dag en nacht gevolgd’, vertelt hij. De opmars van de rebellen van HTS (Hayat Tahrir al-Sham, wat Comité voor de Bevrijding van de Levant betekent) eindigde met de verovering van de hoofdstad Damascus, waarna dictator Bashar al-Assad het land ontvluchtte. Meteen na Assads vertrek wilde Zaid zijn familie en vrienden spreken. ‘De meeste van hen zijn in de regio Homs achtergebleven. Ze waren enorm opgelucht, maar tegelijkertijd ook bang voor de toekomst.’
Assad is gevlucht, we zijn vrij! Reem kon het niet geloven, ze schreeuwde het uit van blijdschap
Reem Wahhoud (32), student Voeding en Diëtetiek, kreeg midden in de nacht een whatsappje van haar zusje uit Syrië. Assad is gevlucht, we zijn vrij! Reem kon het niet geloven, ze schreeuwde het uit van blijdschap. ‘Mijn man werd wakker en samen renden we naar beneden om de tv aan te zetten.’ De hele nacht keken ze naar hun feestende landgenoten en belden met familie in Syrië. Niet helemaal onbezorgd, trouwens. ‘M’n broer zat in het leger, hij moest de hoofdstad Damascus verdedigen. We waren bang dat hij zou omkomen.’
Voor Syrië en de Syriërs is 7 december 2024 een historische dag. Damascus was niet meer in handen van Bashar al-Assad, wiens familie Syrië vijftig jaar met harde hand regeerde. Assads vlucht naar Rusland kondigde het einde aan van de burgeroorlog die sinds 2011 woedde.
Zaid komt uit Al-Mouzeina, dat ligt in een gebied waar veel christenen wonen
De opstand van de rebellen begon in het noorden van Syrië en binnen een week hadden zij de geboortestreek van Zaid bereikt. ‘Ik woonde in het bergdorp Al-Mouzeina ten westen van de stad Homs. In het gebied wonen vooral veel christenen en dat is een minderheid in Syrië’, zegt Zaid. ‘Mijn familie was bang dat HTS gewelddadig zou zijn.’ De familie van Reem vreesde de rebellen ook. ‘Mijn familie woont in de regio Tartus waar veel aanhangers van Assad wonen. We waren bang dat HTS wraak zou nemen.’ Maar het geweld bleef uit, hoewel de situatie nog erg onvoorspelbaar is.
Syrië moet een land worden voor iedereen, niet een land waar één groep andere groepen onderdrukt
Inmiddels is er een overgangsregering aangesteld die Syrië gaat besturen totdat er nieuwe verkiezingen worden gehouden. Zaid hoopt dat de regering niet dezelfde fouten maakt die de geschiedenis van het land kenmerken. ‘Syrië moet een land worden voor alle minderheden en religies. Niet één groep die regeert en de andere onderdrukt. Het is belangrijk dat religie en staat worden gescheiden, anders komt er opnieuw oorlog.’
Reem is het met Zaid eens. Ze hoopt ook dat alle vluchtelingen kunnen terugkeren naar Syrië. ‘Mijn opa en oma zitten in een vluchtelingenkamp in Libanon. Ze willen graag terug, maar ze hebben geen papieren en geen geld.’
Doordat er zoveel mensen zijn vertrokken, zijn er ook te weinig leraren, dokters en vakmensen
Van het Syrië van vroeger is inmiddels weinig meer over. Reem: ‘Bijna alle huizen zijn verwoest en er is een tekort aan voedsel, water en medicijnen. Doordat er zoveel mensen zijn vertrokken, zijn er ook te weinig leraren, dokters en vakmensen.’
Het land zal opnieuw moeten worden opgebouwd en ze kunnen ieders hulp goed gebruiken. Zaid hoopt dat hierdoor de positie van vrouwen in Syrië zal verbeteren. ‘De regering zal vrouwen meer vrijheid moeten geven en ze beschermen tegen zaken als het gedwongen huwelijk.’
Of die hoop werkelijkheid wordt? Daar is Zaid niet helemaal zeker van. ‘De huidige regering benoemde Maysaa Sabrine tot president van de Syrische Centrale Bank. De eerste vrouw in deze functie, dus dat is positief. Maar Sabrine deed in het verleden ook vreemde uitspraken over het inperken van de rol van vrouwen. Ik spreek altijd over mensenrechten, want mannen en vrouwen zijn gelijk en dus hebben zij dezelfde rechten.’
Reem twijfelt: ‘Ik begon vanaf nul in Nederland, nu werkt mijn man, gaan mijn kinderen hier naar school en heb ik mijn opleiding bijna afgerond’
De toekomst zal het moeten uitwijzen. Voor zichzelf ziet Zaid geen toekomst in Syrië. ‘Ik wil niet terugkeren naar dezelfde gemeenschap waar ik ben opgegroeid. Elke tien of twintig jaar wil ik verhuizen, omdat je zoveel leert binnen een nieuwe gemeenschap. Je moet niet te lang binnen je eigen bubbel blijven.’ Een ding is voor Zaid wel duidelijk, hij wordt architect, net zoals zijn vader. ‘Mijn vader heeft hier een eigen meubelbedrijf opgezet. In Syrië was hij binnenhuisarchitect. In de zomervakanties ging ik bij hem werken en zo ontstond de passie voor architectuur.’
Reem twijfelt over haar toekomst. ‘Ik begon vanaf nul in Nederland. Nu werkt mijn man, gaan mijn kinderen hier naar school en heb ik mijn opleiding bijna afgerond.’ Toch, ze wil ook erg graag van betekenis zijn voor haar land. ‘In Syrië bestaat de studie diëtetiek niet. Ze denken dat een diëtist alleen mensen helpt met afvallen.’ Reem fantaseert over het openen van haar praktijk: ‘Ik kan daar echt van betekenis zijn en mijn kennis en ervaring delen.’ Of het bij een idee blijft, zal de tijd uitwijzen: ‘Ik kan me eigenlijk geen voorstelling maken van een nieuw Syrië. Ik hoop vooral dat er nooit meer oorlog komt.’
Foto: Mel Morales