Teo versus Studiestress: Slaap, studentje, slaap

Teo is een cognitieve alchemist. Hij speurt naar legale en onschadelijke methodes die van loodzware tentamenperiodes gouden tijden maken. Ditmaal: een gezonde dosis slaap.

Wat als ik je vertel dat er een middel is waarmee je je brein gegarandeerd tot wel twintig percent sneller kunt laten werken? Een middel dat ervoor zorgt dat je lichamelijk zo’n dertig procent sterker bent en dat bovendien je kansen op ziektes als kanker, diabetes en alzheimer aanzienlijk verlaagt. Zou je het van me kopen? Je bent gek zijn als je nee zegt. En ik heb goed nieuws voor je: het is gratis. Naja, gratis is een relatief begrip. Je betaalt er geen geld voor. Waar je wel op inlevert? Tijd. Gemiddeld zo’n acht uur per nacht om precies te zijn. Ja, ik heb het over slaap.
In drukke periodes lever ik in op m’n nachtrust. Het gevolg is dat mijn dagen misschien wel langer zijn, maar ook vol mentale marteling. Wanneer deadlines naderen kan ik uren voor een leeg scherm blijven staren zonder dat er iets uit mijn vingers komt.

We weten dat we moeten slapen, maar we hebben niet door hoe hard we eronder lijden als we het niet doen

Op zondagen, maandagen en dinsdagen presteer ik het beste. Daarna lijkt mijn werkmojo langzaam te verdwijnen totdat ik op vrijdagmiddag de handdoek gefrustreerd in de ring gooi. Maar waarom is dat? Mijn werk is niet eentonig en het dekt mijn interesses. Bovendien werk ik regelmatig in de weekenden, al houd ik me dan niet aan strikte tijden in de ochtend.
Het raadsel houdt me al een tijdje bezig en het antwoord komt onverwacht tijdens het luisteren naar Joe Rogans podcast met Dr. Matthew Walker. Walker heeft een PhD in neurowetenschappen en psychologie. Hij is werkzaam aan de universiteit van Berkeley en directeur van het Sleep and Neuromagine Lab. Onlangs verscheen zijn boek Why we Sleep: Unlocking the Power of Sleep and Dreams.
Matthew Walker bespreekt verschillende aspecten van slaap die ik hier niet allemaal zal belichten. Daarvoor moet je het boek kopen of een voorproefje op YouTube (zoek: podcast Rogan & Walker). Het opvallendst is het grote belang van nachtrust. We weten dat we moeten slapen, maar we hebben niet door hoe hard we eronder lijden als we het niet doen.

Acht uur slapen betekent in een prehistorische setting acht lange kwetsbare uren waarin wilde beesten je zomaar kunnen opeten

Als het niet zo belangrijk zou zijn, waarom zou Moeder Natuur het dan in stand hebben gehouden? Waarom is slaap überhaupt ontstaan? Acht uur slapen betekent in een prehistorische setting acht lange kwetsbare uren waarin wilde beesten je zomaar kunnen opeten. Dat moet wel iets ontzettend waardevols opleveren.
Terug naar mijn ontdekking: op zondag, maandag en dinsdag ben ik het productiefst. Waarom? Mijn hypothese is dat ik in het weekend langer slaap waardoor ik aan het begin van de week fitter ben. Daarom dwing ik mezelf om tien nachten acht uur te slapen. Ja, dat is moeilijk als je gewend bent om laat naar bed te gaan en vroeg op te staan.

Wanneer de wekker op dag vijf gaat, ben ik fit en is mijn hoofd helder

Het resultaat liegt er echter niet om. Na een gewenningsproces van drie dagen val ik aan het einde van dag vier moeiteloos in slaap, ergens tussen tien en half elf ’s avonds. De truc van het vroeg opstaan is om niet te snoozen, maar gelijk je bed uit te springen en een halve liter koud water te drinken. Wanneer de wekker op dag vijf gaat, ben ik fit en is mijn hoofd helder. Het gaat zelfs zo ver dat ik na zeven dagen langzaam uit mezelf ontwaak vóórdat de wekker gaat.
Het ritme bevalt me na een week en zelfs na tien dagen is er geen haar op mijn hoofd die het anders wil zien. De werkstress is er nog steeds. Alleen heb ik nu de drive en de rust in mijn hoofd om er wat aan te doen. Uitstellen is geen optie, actie ondernemen is de norm en dat gaat bijna moeiteloos. Soms kijk ik op van mijn beeldscherm en zijn er twee uren zomaar voorbij gevolgen. En dat allemaal door acht uurtjes slaap.
Wanneer ik na een trouwerij laat in mijn nest kruip en de volgende dag uit gewenning vroeg wakker word voel ik me min, brak bijna. Het is alsof ik verslaafd ben geworden aan nachtrust. Dat is wel een effect om rekening mee te houden. Maar alles wat je er voor terugkrijgt is meer dan de moeite waard, vooral tijdens stressvolle periodes. Voldoende slaap is misschien wel de ultieme hack voor fysieke kracht, cognitieve capaciteit, een topgeheugen en een langer leven.

Foto’s: Pepijn van den Broeke