Internationale studenten gebruiken nog meer drugs dan de Nederlandse. Het beeld dat ze van Nederland hebben speelt hierin een rol, zegt onderzoeker Arne van den Bos.
‘Als je iemand ziet die echt verslaafd is, is het moeilijk te begrijpen waarom hij niet gewoon stopt.’ Het fascineert Hanze-docent Arne van den Bos nog altijd. Hij maakte het van dichtbij mee en verslaving was voor hem een belangrijk thema tijdens zijn studie Psychologie. ‘Ik vond het interessant om te leren over hoe mensen zich langzaam in de ellende kunnen werken, terwijl ze dat eigenlijk niet willen.’ Inmiddels doet hij al jaren onderzoek voor het Lectoraat Verslavingskunde en Forensische Zorg.
‘Internationals gebruiken meer, maar ook weer niet zo heel veel meer’
Dit jaar publiceerden Van den Bos en zijn mede-onderzoekers een studie over middelengebruik onder internationale studenten. De onderzoekers rapporteerden in deze studie over de online enquête die ze hadden afgenomen onder de leden van het Erasmus Student Network, een netwerk waarbij veel internationale studenten van de Hanze en de Rijksuniversiteit zijn aangesloten.
Internationale studenten blijken te denken dat Nederlanders veel drugs gebruiken en dat doen ze zelf ook. ‘Ze gebruiken meer drugs dan Nederlandse studenten, maar ook weer niet zo heel veel meer’, relativeert Van den Bos. ‘Ze gebruiken vooral veel cannabis en lachgas, maar omdat lachgasgebruik inmiddels verboden is, zal dat waarschijnlijk afnemen.’
Cannabis kan zeker tot problemen leiden
Uit het onderzoek blijkt dat de studenten vooral middelen gebruiken waarvan ze denken dat ze niet zo schadelijk zijn. Zo gaan ze ervan uit dat er aan cannabis weinig gezondheidsrisico’s kleven. Maar Van den Bos ziet iets heel anders. ‘Studentenpsychologen vertellen me dat wanneer studenten tegen problemen aanlopen door hun drugsgebruik, het meestal over cannabis gaat. Het kan het studeren behoorlijk in de weg zitten. XTC gebruiken studenten af en toe, op een festival bijvoorbeeld. Maar cannabis is meer iets voor regelmatig gebruik, sommige studenten gebruiken het dagelijks.’ Dit frequente gebruik kan volgens Van den Bos leiden tot isolatie, paniekaanvallen, motivatieproblemen en verslavingskenmerken. ‘Dat zien we ook duidelijk in de verslavingszorg. Onder jongeren onder de 25 is de helft van de hulpvragen gerelateerd aan cannabis.’
Het drugsgebruik in Nederland is níet hoger dan elders
‘Het hoge cannabisgebruik onder internationals heeft, denk ik, te maken met het beeld dat ze van Nederland hebben’, zegt Van den Bos. Uit eerder onderzoek concludeerde hij dat een groot deel van de studenten Nederland associeert met cannabisgebruik. ‘Mensen willen in het buitenland studeren en een deel denkt: ah, Nederland! Dan kan ik lekker wiet roken.’
Student International Business Sander (24) ziet dat om zich heen veel gebeuren. ‘Ik merk ook dat studenten na verloop van tijd steeds méér drugs gaan gebruiken. In Duitsland hou je je mond over drugs, in Nederland praten mensen er open over.’ De drempel is laag, en dat geldt volgens Sander zeker in de hardcore- en techno-scene.
Maar het beeld van de Nederlander als flinke drugsgebruiker blijkt niet te kloppen. Internationals schatten dat ongeveer de helft van de volwassen bevolking recentelijk cannabis heeft gebruikt en één op de vijf XTC. Volgens de gegevens van het Trimbos instituut liggen de werkelijke cijfers aanzienlijk lager. Slechts 7,8 procent van de Nederlanders gebruikte in de laatste twaalf maanden cannabis, en slechts 3,9 nam het afgelopen jaar XTC. ‘Het drugsgebruik in Nederland is niet hoger dan in andere landen. Terwijl men dat dus wel denkt’, zegt Van den Bos.
Internationale studenten kunnen makkelijk aan drugs komen
Daar is een goede verklaring voor. ‘Het beeld van Nederland als drugsparadijs heeft te maken met het cannabisbeleid. Het beeld is dat je het hier in de winkel net zo makkelijk kunt kopen als een broodje. Dat leidt tot een overschatting van hoe normaal cannabisgebruik is. En Nederland is de nummer één producent van XTC, dan ontstaat snel het idee dat het ook de nummer één consument is.’
IBS-student Sander denkt dat drugsgebruik in andere landen ook steeds normaler wordt. ‘Het neemt toe, dat denk ik wel. Sommige jongeren zijn pas vijftien jaar. Volgens mij heeft muziek een grote invloed. Populaire nummers gaan best vaak over drugsgebruik.’
De verleiding is groot, denkt Sander. ‘Internationale studenten willen hier een leuke tijd hebben en andere mensen leren kennen. Wanneer ze dan samenkomen om te feesten, ja, dan zijn drugs makkelijk te verkrijgen.’
Internationals willen er graag bij horen, gewoon meedoen
Het vertekende beeld van Nederland kan de prikkel om drugs te gebruiken versterken. ‘Het heeft een aanzuigende werking’, zegt Van den Bos. ‘Als je denkt dat het in Nederland echt heel normaal is, dan ga je het zelf ook eerder gebruiken.’
Van den Bos stipt ook de kwetsbaarheid van internationale studenten aan. ‘Ze komen hier en willen nieuwe vrienden maken. Daardoor zijn ze gevoeliger om drugs te gebruiken, ze willen erbij horen, gewoon meedoen. Ze hebben minder snel een vertrouwd vangnet waar ze op kunnen terugvallen wanneer ze in de problemen komen. Ook de weg naar de dokter kennen ze vaak niet.’
Uit het onderzoek blijkt dat studenten over het algemeen terughoudend zijn bij het praten over problematisch drugsgebruik, vooral met de professionals op hun instelling. Dit terwijl er wel veel hulp mogelijk is, op de Hanze kun je bijvoorbeeld terecht bij Hanze Student Support.
Volgens Van den Bos moeten internationale studenten beter geïnformeerd worden over het daadwerkelijke drugsgebruik in Nederland en over de risico’s en hulpinstanties. ‘Er zijn al initiatieven met Verslavingszorg Noord-Nederland. We hebben ideeën over voorlichting tijdens de introductieweken. We gaan ook in gesprek met de burgemeester en de nachtraad om te kijken wat we hiermee kunnen. Denk bijvoorbeeld aan een digitaal platform met info, het opleiden van decanen en informatie tijdens introductieweken van organisaties als de ESN, het liefst via medestudenten.’
