Wat doet de Hanze voor eenzame studenten?

Eenzaamheid, ook studenten hebben daar last van. Het idee dat de studententijd de mooiste tijd van je leven hoort te zijn, maakt het soms nog erger ook. Wat doe je eraan? Hanze-onderzoeker Jisca Kuiper wijst je in de goede richting.

‘Wanneer mensen het hebben over perioden waarin ze zich eenzaam hebben gevoeld, volgt er vrijwel altijd heel snel het woordje maar… en een positieve wending.’ Eenzaamheid onder studenten komt volgens docent-onderzoeker Jisca Kuiper (34) vaak voor, maar praten over eenzaamheid… nee, dat doen studenten niet graag.

Het gesprek met anderen kán het begin zijn van een oplossing

‘Eenzaamheid is een ongemakkelijk onderwerp. Hoewel, ik ben verbaasd over hoeveel studenten contact met ons opnemen. We krijgen iedere week wel een stuk of vier, vijf mailtjes. Sommige studenten willen hun verhaal kwijt, andere zijn geïnteresseerd in het onderwerp en weer andere willen bijdragen aan een oplossing.’
Jisca Kuiper is één van de twee leiders van het EAST-project van het lectoraat Rehabilitatie dat in oktober van start ging (de andere projectleider is Willem Vos). Het project waaraan inmiddels zestien Hanze-studenten een bijdrage leveren, wil eenzaamheid onder studenten bespreekbaar maken en die eenzaamheid zelfs verminderen.

Dat laatste klinkt tamelijk ambitieus.
‘Het merkwaardige is dat er weinig onderzoek naar is gedaan. Wat we wel weten is dat eenzaamheid samenhangt met psychische problemen. Het werkt beide kanten op: de eenzaamheidgevoelens verergeren de psychische problematiek en de psychische problematiek verergert de gevoelens van eenzaamheid. We vermoeden dus dat het bestrijden van eenzaamheid een positief effect zal hebben op de psychische problemen.
‘Wanneer studenten zich minder eenzaam voelen is dat sowieso positief voor hun welbevinden. We denken dat we door eenzaamheidsbestrijding zelfs voorkomen dat sommige studenten hun opleiding onnodig onderbreken of er zelfs helemaal mee stoppen. De eenzame studenten waarmee we inmiddels contact hebben zijn erg positief over ons project. Alleen al door met elkaar te praten over eenzaamheid voelen ze zich al beter.’

Logisch, wanneer je met iemand praat, ben je niet meer alleen.
‘Eenzaamheid is voor iedereen anders. Er zijn mensen die nooit alleen zijn, maar zich toch erg eenzaam voelen. De duur en de intensiteit van de gevoelens van eenzaamheid bepalen natuurlijk ook hoe erg mensen ermee worstelen. Maar je hebt gelijk, het gesprek met anderen kán het begin zijn van een oplossing. Het idee dat je niet de enige bent en de gedachte dat de eenzaamheidsgevoelens mogen bestaan, zullen zeker een belangrijk onderdeel zijn van de interventie die we bedenken.’

Aandacht voor eenzaamheid kan leiden tot minder én tot meer eenzaamheidsgevoelens

Je bent gepromoveerd op eenzaamheid onder ouderen, zijn ouderen anders eenzaam dan jongeren?
‘Mijn onderzoek ging over ouderen met dementie. Zeker in het beginstadium van de aandoening speelt schaamte een grote rol bij de vereenzaming en die vereenzaming draagt ook bij aan het verergeren van de kwaal. Ouderen zijn selectiever bij het aangaan van contacten, het zwaartepunt ligt veel meer bij de mensen die hen kunnen ondersteunen. Verder zie ik weinig verschil, jongeren én ouderen kunnen echt lijden onder eenzaamheid.’

Hebben de coronamaatregelen de eenzaamheid verergerd?
‘I&O research zegt van wel. Drie op de tien Nederlanders voelt zich eenzamer door de crisis, en dat geldt vooral voor mensen tussen de 25 en 35 jaar. Van die groep zegt bijna de helft dat ze zich eenzamer voelen dan voor de crisis. In het leven van studenten is natuurlijk ook veel veranderd en de eenzaamheid zal zeker niet minder zijn geworden. Opvallend is dat de aandacht voor eenzaamheid onder studenten een enorme vlucht heeft genomen. Het is echt een thema geworden en al die aandacht zorgt weer voor nóg meer aandacht.’

En dan trekken eenzame studenten eerder aan de bel.
‘Wat op zich prima is. Maar zo simpel is het niet. Voor anderen is al die aandacht namelijk juist aanleiding om minder snel aan de bel te trekken. Wanneer iemand bij een ongeluk z’n benen verliest, kan hij zich vergelijken met de winnaar van de paralympische spelen. Hij kan denken: dat kan ik ook! Maar hij kan ook denken: dat kan ik nooit! Zo kan de aandacht voor eenzaamheid leiden tot minder én tot meer eenzaamheidsgevoelens.’

De hamvraag: was je zelf een eenzame student?
‘Ik ben zo’n maar-type, dat ontdekte ik toen ik het Willem vertelde. Ik eenzaam? Ja, toen ik voor mijn masterstudie van Enschede naar Groningen verhuisde. Ik kwam in een huis terecht waar ik totaal geen aansluiting vond. Iedereen leefde langs elkaar heen. Toen voelde ik me eenzaam. Maar… al snel kreeg ik een kamer in een heel gezellig huis.’

Geïnteresseerd in het EAST-project?
Lees erover op www.eenzaamheidstudenten.nl en www.eentegeneenzaamheid.nl.
Stuur een mail aan: w.vos@pl.hanze.nl of j.s.kuiper@pl.hanze.nl.
Of laat een bericht achter via het contactformulier op www.eenzaamheidstudenten.nl.

Foto: Freddie Marriage