Er zijn woorden die niet kloppen. Woorden die de plank misslaan. Ze hebben een bepaalde betekenis toegediend gekregen, maar toch klopt het niet. Ontwerpen is zo’n woord. Als student Vormgeving ben ik er veel mee bezig, met dat ontwerpen. Maar ineens denk ik: hier klopt iets niet. En hup, daar voltrekt zich in mij een gedachte-experiment. Ontwerpen: ont-werpen, ont = niet, werpen = gooien (of iets dergelijks). Het zit hem in het voorvoegsel ont-. Het claimt het tegenovergestelde te zijn dan dat wat van toepassing is. Neem het woord ontkennen, daarmee zeg je dat je iets niet weet. Ontwerpen zou dan vrijelijk vertaald dus niet gooien moeten zijn. Dat komt zo’n beetje neer op niks doen, stilstaan, een ik-stond-erbij-en-keek-ernaar-houding. Maar dat is niet wat ontwerpen is, ontwerpen is zelfs zo’n beetje het tegenovergestelde. Bij ontwerpen moet je je er juist helemaal in gooien. Alle ideeën in het rond gooien. Proberen, experimenteren, schrappen, opnieuw beginnen. Het is niet de passieve bezigheid die het woord ontwerpen, na ontleding, veronderstelt. Ontwerpen is een activiteit, iets actiefs. Iets waarbij je de boel in beweging moet zetten.
Waarom dan toch ontwerpen? Het blijft knagen. De enige manier waarop ik het een beetje zou kunnen verklaren is door te kijken naar Dieter Rams. Een geniaal ontwerper. Hij stelde De 10 Regels van een Goed Ontwerp op.
De laatste regel is: een goed ontwerp is geen ontwerp. Daarmee bedoelt hij dat een goed ontwerp zo logisch, zo natuurlijk, aanvoelt, dat je vergeet dat het ontworpen is. Je vergeet dat het uren, dagen, weken heeft geduurd voordat iemand tot die specifieke vorm kwam. Je vergeet dat er voor die vorm vele andere zijn geweest die de eindstreep niet hebben gehaald. En dat is volgens hem een Goed Ontwerp. En daar heeft hij helemaal gelijk in.
Niet gooien!
